Η ιστορία της Ισπανίας και της Πορτογαλίας, δύο γειτονικών χωρών στην Ιβηρική Χερσόνησο, είναι γεμάτη αντιπαλότητες, συμμαχίες και αντιστάσεις. Η Ισπανία, στο απόγειό της, ήταν μια από τις ισχυρότερες αυτοκρατορίες στον κόσμο, κατακτώντας εδάφη σε ολόκληρη την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία. Παρά την τεράστια αυτή δύναμη και την κοντινή της απόσταση από την Πορτογαλία, η Ισπανία δεν κατάφερε ποτέ να κατακτήσει ολοκληρωτικά τον μικρότερο γείτονά της. Η κατανόηση του γιατί η Πορτογαλία παρέμεινε ανεξάρτητη περιλαμβάνει τη διερεύνηση ενός μείγματος ιστορικών γεγονότων, γεωγραφικών παραγόντων, στρατηγικών συμμαχιών και του ιδιαίτερου χαρακτήρα της ίδιας της Πορτογαλίας.
Η πρώιμη ιστορία της Ιβηρικής Χερσονήσου
Για να κατανοήσουμε τις ρίζες της ανθεκτικότητας της Πορτογαλίας, πρέπει πρώτα να εξετάσουμε τη μακρά και πολύπλοκη ιστορία της Ιβηρικής Χερσονήσου, η οποία σήμερα αποτελείται από την Ισπανία και την Πορτογαλία. Επί αιώνες, η γη αυτή γνώρισε κύματα ηγεμόνων και εισβολέων. Γύρω στο 218 π.Χ., οι Ρωμαίοι κατέλαβαν την Ιβηρία, καθιστώντας την μέρος της τεράστιας αυτοκρατορίας τους. Οι Ρωμαίοι διατήρησαν την εξουσία στην περιοχή για σχεδόν έξι αιώνες, διαμορφώνοντας τον πολιτισμό, τη γλώσσα και την κοινωνία της Ιβηρικής. Μετά την παρακμή της Ρώμης, οι Βησιγότθοι, μια γερμανική φυλή, ανέλαβαν τον έλεγχο τον 5ο αιώνα μ.Χ.
Ωστόσο, η κυριαρχία των Βησιγότθων ήταν σύντομη. Στις αρχές του 8ου αιώνα, οι Μαυριτανοί, μια μουσουλμανική δύναμη από τη Βόρεια Αφρική, εισέβαλαν και κατέκτησαν το μεγαλύτερο μέρος της Ιβηρικής Χερσονήσου. Η εισβολή αυτή επέφερε βαθιές πολιτιστικές και πολιτικές αλλαγές και πυροδότησε έναν αγώνα αιώνων από τα χριστιανικά βασίλεια στα βόρεια της Ιβηρικής, συμπεριλαμβανομένων των Αστούριας, της Καστίλης και της Αραγωνίας, για να διεκδικήσουν τα εδάφη τους από τη μουσουλμανική κυριαρχία. Αυτός ο αγώνας, γνωστός ως Reconquista (ή «Επανακατάκτηση»), έθεσε τα θεμέλια για τα μελλοντικά έθνη της Ισπανίας και της Πορτογαλίας.
Η γέννηση της Πορτογαλίας
Οι ρίζες της Πορτογαλίας ως ξεχωριστής περιοχής εντοπίζονται στα τέλη του 9ου αιώνα, όταν οι χριστιανικές δυνάμεις άρχισαν να διεκδικούν εδάφη στα βορειοδυτικά της χερσονήσου. Ένας ευγενής ονόματι Βιμάρα Πέρες ηγήθηκε μιας αποφασιστικής νίκης κατά των Μαυριτανών το 868, ανακτώντας την περιοχή γύρω από τους ποταμούς Μίνιο και Ντούρο. Η περιοχή αυτή περιλάμβανε ένα λιμάνι που ονομαζόταν Πόρτους Κάλε, από το οποίο η Πορτογαλία πήρε τελικά το όνομά της. Ο βασιλιάς Αλφόνσο των Αστούριων έμεινε τόσο ικανοποιημένος από την επιτυχία του Πέρες που ανακήρυξε την ανακτημένη γη σε επαρχία της Πορτογαλίας.
Αυτή η μικρή περιοχή συνέχισε να αναπτύσσεται σε αξία και πληθυσμό, αναπτύσσοντας σταδιακά τη δική της ταυτότητα. Μέχρι τον 12ο αιώνα, η Πορτογαλία κυβερνήθηκε από τον Αφόνσο Ερρίκο, έναν νεαρό και φιλόδοξο ηγέτη που ήταν αποφασισμένος να επιτύχει πλήρη ανεξαρτησία από το Βασίλειο του Λεόν, ένα ισχυρό χριστιανικό βασίλειο στη βόρεια Ιβηρική. Το 1128, ο Afonso κέρδισε μια μάχη εναντίον των δυνάμεων της ίδιας του της μητέρας, παίρνοντας ουσιαστικά τον έλεγχο της Πορτογαλίας. Μια δεκαετία αργότερα, ανακηρύχθηκε βασιλιάς της Πορτογαλίας μετά από άλλη μια σημαντική στρατιωτική νίκη κατά των Μαυριτανών στη μάχη του Ουρίκε το 1139. Το 1143, η Πορτογαλία απέκτησε επίσημη αναγνώριση ως ανεξάρτητο βασίλειο με τη Συνθήκη της Ζαμόρα, σηματοδοτώντας τη γέννηση ενός νέου έθνους.
Μέχρι τον 13ο αιώνα, η Πορτογαλία είχε διώξει τους Μαυριτανούς από την επικράτειά της, καθιερώνοντας τα σύνορά της κατά μήκος του Ατλαντικού Ωκεανού. Το 1255, η Λισαβόνα ανακηρύχθηκε πρωτεύουσα και η Πορτογαλία εδραίωσε την επικράτειά της με τη Συνθήκη του Αλκανίς το 1297. Τα σύνορα που καθορίστηκαν με τη συνθήκη αυτή παρέμειναν ως επί το πλείστον αμετάβλητα μέχρι σήμερα, καθιστώντας την Πορτογαλία μία από τις πιο σταθερές χώρες της Ευρώπης όσον αφορά τα σύνορά της.
Η εστίαση της Πορτογαλίας στη θάλασσα
Καθώς η Πορτογαλία αναδύθηκε ως ενιαία και ανεξάρτητη χώρα, έστρεψε την προσοχή της προς τη θάλασσα. Τον 14ο αιώνα, υπό την ηγεσία του Αφόνσου 4ου, η Πορτογαλία άρχισε να κατασκευάζει ένα ισχυρό ναυτικό και να εξερευνά τον Ατλαντικό Ωκεανό. Μέχρι τον 15ο αιώνα, η Πορτογαλία είχε καθιερωθεί ως ηγέτης στη θαλάσσια εξερεύνηση. Ο πρίγκιπας Ερρίκος ο Θαλασσοπόρος, μια σημαντική προσωπικότητα της πορτογαλικής ιστορίας, ηγήθηκε των φιλόδοξων ταξιδιών της Πορτογαλίας κατά μήκος των αφρικανικών ακτών, δημιουργώντας εμπορικά λιμάνια και διεκδικώντας νέα εδάφη.
Οι πρώιμες εξερευνητικές προσπάθειες της Πορτογαλίας τη βοήθησαν να δημιουργήσει μια παγκόσμια αυτοκρατορία, φτάνοντας στην Αφρική, την Ασία και τελικά στη Νότια Αμερική. Οι Πορτογάλοι εξερευνητές ήταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι που έπλευσαν γύρω από το ακρωτήριο της Καλής Ελπίδος της Αφρικής και έφτασαν στην Ινδία, εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε πολύτιμα μπαχαρικά και άλλα εμπορικά αγαθά. Αυτές οι επιτυχίες έκαναν την Πορτογαλία απίστευτα πλούσια και ισχυρή.
Το Video “Γιατί η Πορτογαλία δεν κατακτήθηκε από την Ισπανία; // Άκου να δεις!” αναρτήθηκε 06/11/2024 στο Youtube κανάλι Άκου να δεις!