Από το «σοκ εντιμότητας, δικαιοσύνης, δημοκρατίας» που ζητά ο Αλέξης Τσίπρας, μέχρι το rebranding και το νέο πολιτικό τοπίο της κεντροαριστεράς, η συζήτηση ανάβει. Ο πρώην πρωθυπουργός επανήλθε με υψηλούς τόνους, υποστηρίζοντας ότι το 2015 παρέλαβε μια χώρα «απαξιωμένη» και το 2019 παρέδωσε μια Ελλάδα εκτός μνημονίων, με ρυθμισμένο χρέος και δεκάδες δισ. στα δημόσια ταμεία. Ωστόσο, απουσιάζει η αυτοκριτική – κάτι που επισημάνθηκε ήδη από πρώην στελέχη του, όπως ο Ευκλείδης Τσακαλώτος, και επανήλθε με ένταση στη συζήτηση: πώς μπορεί να ανοίξει νέους πολιτικούς δρόμους χωρίς να λογαριαστεί με τα λάθη της εξουσίας του;
Καθώς ξετυλίγεται το αφήγημα, η δημόσια μνήμη λειτουργεί ως αντίβαρο. Οι επικριτές του θυμίζουν ότι την περίοδο ΣΥΡΙΖΑ υπήρξαν βαρύτατες θεσμικές τριβές: η έντονη σύγκρουση με τη Δικαιοσύνη, οι καταγγελίες περί στοχοποίησης πολιτικών αντιπάλων, οι παρεμβάσεις στο τηλεοπτικό πεδίο με τις άδειες και το κλείσιμο μέσων. Έτσι, όταν ο Τσίπρας επικαλείται τις αρχές της εντιμότητας, της δικαιοσύνης και της δημοκρατίας, πολλοί βλέπουν μια «ημέρα της μαρμότας»: τα ίδια πρόσωπα, οι ίδιες αντιφάσεις, ο ίδιος διχαστικός κώδικας.
Κι όμως, κάτι αλλάζει. Ο Αλέξης Τσίπρας μετακινείται εμφανώς προς το κέντρο, με ένα ευρύτερο άνοιγμα που ακόμα δεν έχει αποκτήσει σαφές ιδεολογικό περίγραμμα. Δεν μιλά για «Αριστερά» με την παλιά φόρτιση, δεν αναμοχλεύει το brand του ΣΥΡΙΖΑ. Μοιάζει να στήνει από την αρχή μια πολιτική πλατφόρμα, με κεντρικό μήνυμα «όλοι εμείς να γίνουμε η αλλαγή». Παράλληλα, αποστασιοποιείται τυπικά από μια Βουλή που χαρακτηρίζει «δημοκρατικά απογυμνωμένη», ενώ απευθύνεται «στους συντρόφους» με υπόσχεση για «πιο όμορφες θάλασσες». Το «παλιό διαβατήριο» δείχνει να λήγει, αλλά δεν πετιέται – παραμένει σε κάποιο συρτάρι.
Πολιτικά, η κίνηση έχει διπλή στόχευση: να δημιουργήσει σοκ στο ακροατήριο που εγκαταλείπει και να παράξει δυναμική στο ακροατήριο που διεκδικεί. Δεν είναι τυχαίο ότι εμφανίστηκε αμέσως μετά την Κεντρική Επιτροπή του ΣΥΡΙΖΑ, στέλνοντας ένα μήνυμα σύγκρουσης ρυθμών και πρωτοβουλίας. Την ίδια στιγμή, σε επίπεδο εικόνας, επιχειρεί να προλάβει τα γεγονότα, να επιβάλει ατζέντα και να ορίσει νέες πολιτικές γραμμές.
Το ερώτημα, βέβαια, είναι τι κόμμα θέλει να στήσει και ποιοι θα το πλαισιώσουν. Ακούγονται ήδη ονόματα που βρίσκονται κοντά του ή συνομιλούν στενά μαζί του:
– Όλγα Γεροβασίλη
– Μιχάλης Καλογήρου
– Γιώργος Χουλιαράκης
– Σταύρος Καλπανδάκης (διπλωματικός σύμβουλος)
– Κώστας Βασιλιάδης
– Αντώνης Λιάκος
– Θανάσης Καρτερός
Αν πράγματι επιδιώκει άνοιγμα στο κέντρο, οφείλει –όπως τονίστηκε– και απολογισμό: καθαρή αυτοκριτική για τα δύσκολα του 2015-2019, τις παλινωδίες της πρώτης περιόδου, την εμπλοκή με τους θεσμούς, τον τρόπο διαχείρισης των ΜΜΕ. Χωρίς αυτό, η αξιοπιστία της «νέας αρχής» παραμένει εύθραυστη. Η σύγκριση με τον Φρανσουά Ολάντ –που μετά την κορυφή ξαναμπήκε στις κάλπες ως απλός βουλευτής– λειτούργησε ως παράδειγμα ευρωπαϊκής κανονικότητας. Ο Τσίπρας, αντίθετα, ακολουθεί ανάποδη διαδρομή: από την κομματική κορυφή σε θεσμική αποστασιοποίηση και απευθείας προσωπικό εγχείρημα.
Στο πεδίο των ιδεών, η «επανεκκίνηση» (το πολυσυζητημένο rebranding) χρειάζεται πειστικό περιεχόμενο: οικονομικό-παραγωγικό σχέδιο, κοινωνική πολιτική με μετρήσιμα εργαλεία, ευρωπαϊκή στρατηγική που κουμπώνει με τις μεγάλες συζητήσεις της εποχής (ενέργεια, άμυνα, δημοσιονομικά, πράσινη και ψηφιακή μετάβαση). Μέχρι στιγμής, οι εξαγγελίες μοιάζουν αποσπασματικές. Ενδέχεται να ακολουθήσουν σε «δόσεις», όμως ο χρόνος για να κεφαλαιοποιηθεί το αρχικό ενδιαφέρον είναι περιορισμένος.
Σε επίπεδο σοσιαλδημοκρατικού χώρου, το εγχείρημα φορτώνεται αντιφάσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ υπήρξε το «κόμμα-ομπρέλα» της κεντροαριστεράς στη δεκαετία των μνημονίων. Αν ο Τσίπρας αποχωρεί de facto για να ενώσει εκ νέου τα κομμάτια υπό τη δική του ηγεσία, συγκρούεται με την ίδια τη βάση πάνω στην οποία έχτισε πολιτικό κεφάλαιο. Επιπλέον, οι δημοσκοπικές αριθμητικές δεν βγαίνουν εύκολα: ο ΣΥΡΙΖΑ κινείται γύρω από το 4%, η Νέα Αριστερά χαμηλότερα· το άθροισμα παραμένει ισχνό. Από πού θα έρθει το υπόλοιπο; Από το ΠΑΣΟΚ; Πολλοί αμφιβάλλουν, λόγω του ιστορικού ρήγματος της περιόδου 2012-2015.
Η ουσία είναι ότι ο «κύκλος ΣΥΡΙΖΑ ως κυβερνητικού φορέα» ίσως έχει κλείσει από το 2019. Ο Τσίπρας το αντιλαμβάνεται και δοκιμάζει να προτείνει «κάτι άλλο». Όμως το «κάτι άλλο» δεν ορίζεται με συνθήματα, αλλά με σαφείς προγραμματικές δεσμεύσεις και καθαρό πολιτικό στίγμα. Και, κυρίως, με ειλικρινή παραδοχή ευθυνών για να γεφυρωθεί το χάσμα αξιοπιστίας.
Στο ευρύτερο κάδρο, ανοίγει και η κουβέντα για τη Δεξιά: θα κάνει κόμμα ο Αντώνης Σαμαράς; Άλλοι υποστηρίζουν πως η Νέα Δημοκρατία, ιστορικά, συσπειρώνεται και απορροφά κραδασμούς· άλλοι επιμένουν ότι ο πρώην πρωθυπουργός θα επιδιώξει ρόλο καταλύτη. Ό,τι κι αν συμβεί, η κρίση θα κριθεί στις κάλπες. Εκεί αξιολογούνται κυβερνητικές προσπάθειες και πολιτικές υποσχέσεις.
Εν τω μεταξύ, το 30% των νέων –εκεί όπου οι μνήμες του 2015 είναι αχνές– συνιστά ένα δυνητικά κρίσιμο, αλλά εκλογικά βαρύθυμο, ακροατήριο. Η αποχή τους περιορίζει την επιρροή τους στο αποτέλεσμα. Κι όμως, οι δικές τους ατζέντες (στέγη, μισθοί, κλιματική κρίση, ισότητα, ψηφιακές δεξιότητες, τεχνητή νοημοσύνη) θα έπρεπε να δεσπόζουν. Η Ευρώπη ήδη συζητά την AI ρύθμιση, τα δημόσια ραδιόφωνα, το νέο ψηφιακό τοπίο. Στην Ελλάδα, συχνά κολλάμε στις προσωπικές διαδρομές των πολιτικών και χάνουμε τις μεγάλες στρατηγικές συζητήσεις για το μέλλον.
Συνοψίζοντας: ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρεί θεσμικό και πολιτικό ανασχεδιασμό, με καθαρό επικοινωνιακό momentum και ασαφές ακόμη προγραμματικό περιεχόμενο. Το εγχείρημα θα κριθεί από τρία πράγματα: το αν θα υπάρξει ουσιαστική αυτοκριτική, το αν θα δοθεί συγκεκριμένο σχέδιο για οικονομία-κοινωνία-Ευρώπη και το αν θα πειστούν κοινά πέρα από τον σκληρό πυρήνα. Μέχρι τότε, οι «πιο όμορφες θάλασσες» παραμένουν υπόσχεση και η πυξίδα ζητά ακριβείς συντεταγμένες.
Το άρθρο συντάχθηκε με τη βοήθεια του GretAi. Το Video “Πότε θα κάνει νέο κόμμα ο Αλέξης Τσίπρας και ποιοι θα τον ακολουθήσουν | Καλημέρα | 11/10/2025” αναρτήθηκε 11/10/2025 στο Youtube κανάλι SKAI.gr