Την Κυριακή 26/10 αλλάξαμε ώρα — μία συνήθεια που προκαλεί κάθε φορά συζήτηση. Στο ρεπορτάζ της Δέσποινας Τσόκου στο «Το ‘χουμε!» ανοίγουμε το κεφάλαιο της θερινής ώρας: από το πώς ξεκίνησε έως το πού βρίσκεται σήμερα η συζήτηση στην Ευρώπη, με ενδιαφέρουσες ιστορικές αναφορές και παράπλευρα ευτράπελα.
Αρχικά, η ιδέα της αλλαγής της ώρας δεν είναι σύγχρονη. Η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά γίνεται χαριτωμένα από τον Βενιαμίν Φραγκλίνο, ο οποίος στον 18ο αιώνα πρότεινε σατυρικά να ξυπνούν νωρίτερα οι Παριζιάνοι για να εξοικονομούνται κεριά. Πραγματικές επιστημονικές και πρακτικές προτάσεις εμφανίζονται αργότερα: στα τέλη του 19ου αιώνα ο Νεοζηλανδός εντομολόγος George Hudson εισηγήθηκε την ιδέα και στις αρχές του 20ού αιώνα ο Βρετανός William Willett υποστήριξε έντονα τη θερινή ώρα.
Η πρώτη ευρεία εφαρμογή ήρθε σε συνθήκες πολέμου. Κατά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο (1916) η Γερμανική Αυτοκρατορία και η Αυστροουγγαρία πρότειναν και εφάρμοσαν την αλλαγή της ώρας για εξοικονόμηση ενέργειας, και σύντομα ακολούθησαν και άλλες χώρες. Όμως η υιοθέτηση συνοδεύτηκε και από απρόβλεπτες συνέπειες: από γεωργικά προβλήματα — σε κάποιες ρωσικές φάρμες οι αγελάδες δεν «συνεργάζονταν» με το καινούργιο ωράριο — έως διαφωνίες για τα οφέλη στην καθημερινότητα.
Στην Ελλάδα η θερινή ώρα δοκιμάστηκε δοκιμαστικά το 1932 και το 1952 χωρίς επιτυχία· θεσμοθετήθηκε οριστικά το 1975 στο πλαίσιο των αναζητήσεων για εξοικονόμηση ενέργειας μετά την πετρελαϊκή κρίση του 1973. Από τότε η αλλαγή ώρας εφαρμόζεται τακτικά, με διχογνωμία για τα οφέλη και τις επιπτώσεις της.
Παράλληλα, επιστημονικές μελέτες συσχετίζουν τις αλλαγές ώρας με διαταραχές ύπνου και επιπτώσεις στην υγεία. Γι’ αυτό και στην Ευρώπη ξεκίνησε πρόσφατα έντονη δημόσια συζήτηση: το 2018 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προχώρησε σε δημόσια διαβούλευση, όπου συμμετείχαν εκατομμύρια πολίτες — περίπου 4,6 εκατομμύρια — και το 84% τάχθηκε υπέρ της κατάργησης των εποχικών αλλαγών της ώρας. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της κατάργησης και πρότεινε να δοθεί η δυνατότητα στα κράτη-μέλη να επιλέξουν μόνιμη θερινή ή χειμερινή ώρα. Ωστόσο, από τότε το θέμα παραμένει στάσιμο, καθώς τα κράτη-μέλη δεν έχουν καταλήξει σε κοινή απόφαση· οι θέσεις παραμένουν διχασμένες και η συζήτηση συνεχίζεται, με ορισμένες χώρες να επιχειρούν να ανοίξουν εκ νέου το ζήτημα.
Στην καθημερινή ζωή, οι αλλαγές ώρας εξακολουθούν να προκαλούν πρακτικά προβλήματα: από την ώρα του ξυπνήματος και τις συνήθειες στον ύπνο μέχρι την οργάνωση της εργασίας και της κοινωνικής ζωής. Κάποιες προτάσεις, ακόμη και χιουμοριστικές, μιλούν για αλλαγή της ημέρας που αλλάζει η ώρα, ώστε να κερδίσουμε τον ύπνο που χάνουμε — αλλά στην πράξη τα ζητήματα παραμένουν πολύπλοκα.
Το ρεπορτάζ της Δέσποινας Τσόκου στο «Το ‘χουμε!» δίνει μια συνοπτική, αλλά ουσιαστική εικόνα του πώς φτάσαμε έως εδώ και γιατί η αλλαγή ώρας εξακολουθεί να διχάζει. Παραμένει ξεκάθαρο ότι, παρά τις ιστορικές ρίζες και τις τεχνικές προτάσεις, η απόφαση για μόνιμη λύση απαιτεί πολιτική βούληση και συνεννόηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
#ToXoume
Το άρθρο συντάχθηκε με τη βοήθεια του GretAi. Το Video “Αλλαγή ώρας:Ποιος την εμπνεύστηκε πότε καθιερώθηκε και τι έγινε με την πρόταση για την κατάργησή της” αναρτήθηκε 27/10/2025 στο Youtube κανάλι SKAI.gr