Μια «αχίλλειος πτέρνα» των servicers: Η υποχρέωση παροχής τεκμηρίωσης μέσω επίσημων βιβλίων
Η εντεινόμενη στρατηγική των πιστωτικών ιδρυμάτων και, κυρίως, των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων (servicers) να επιδιώκουν την ικανοποίηση απαιτήσεων μέσω δικαστικών μέσων —με πιο συχνή τη διαδικασία της έκδοσης Διαταγής Πληρωμής— φέρνει στο προσκήνιο τα δικονομικά κριτήρια και την αποδεικτική επάρκεια των εγγράφων που στηρίζουν τις απαιτήσεις. Συχνά η δικαστική οδό αλληλοσυγκρούεται με τις προσπάθειες των οφειλετών για εξωδικαστική ρύθμιση, διαμορφώνοντας ένα σύνθετο νομικό περιβάλλον.
Μια πρόσφατη απόφαση του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών αναδεικνύει πόσο αυστηρά απαιτεί ο νόμος την απόδειξη της «βέβαιης και εκκαθαρισμένης» απαίτησης, ειδικά όταν αυτή φέρεται να υπάγεται ήδη σε ρύθμιση. Η απόφαση ενισχύει τη δικαστική προστασία του καλόπιστου οφειλέτη.
Το ιστορικό της υπόθεσης
Πρόκειται για οφειλή από δανειακή σύμβαση περίπου 200.000€, που είχε καταγγελθεί και μεταβιβαστεί σε εξειδικευμένο fund για διαχείριση. Οι οφειλέτες, κάτοικοι εξωτερικού, κατόπιν διαπραγματεύσεων συμφώνησαν ρύθμιση και τηρήσαν τους όρους της· ωστόσο επέμεναν να ζητούν από τη διαχειρίστρια εταιρεία τα έγγραφα που θα τους επέτρεπαν να ελέγξουν την κίνηση του λογαριασμού. Παρά το ότι ρύθμισαν το αναφερόμενο τρέχον υπόλοιπο για να αποφύγουν αναγκαστικές πράξεις, δεν έπαψαν να απαιτούν την προσκόμιση των σχετικών στοιχείων.
Παρά την ύπαρξη και την τήρηση της ρύθμισης, η διαχειρίστρια εταιρεία εξέδωσε Διαταγή Πληρωμής, διεκδικώντας την άμεση καταβολή ολόκληρου του αρχικού κεφαλαίου και υποστηρίζοντας ότι δεν γνώριζε για ενεργή ρύθμιση. Οι οφειλέτες άσκησαν ανακοπή κατά της διαταγής.
Η νομική κρίση: Τι σημαίνει «βέβαιη και εκκαθαρισμένη» απαίτηση
Το Δικαστήριο, εξετάζοντας την ανακοπή, δεν περιορίστηκε στην εκτίμηση πιθανής καταχρηστικής χρήσης της διαδικασίας, αλλά έλεγξε την αποδεικτική βάση της απαίτησης. Επέλεξε να εφαρμόσει αυστηρά τις δικονομικές προϋποθέσεις των άρθρων 623 και 624 ΚΠολΔ: για την έκδοση Διαταγής Πληρωμής η απαίτηση πρέπει να είναι βέβαιη —να μη γεννά αμφιβολίες για την ύπαρξή της— και εκκαθαρισμένη —να είναι προσδιορισμένο με ακρίβεια το ποσό— και όλα αυτά να τεκμηριώνονται εγγράφως.
Το Δικαστήριο ακύρωσε τη Διαταγή Πληρωμής για τους εξής λόγους:
1) Ανεπάρκεια αποδεικτικών στοιχείων: Η εταιρεία δεν προσκόμισε τα προβλεπόμενα από τον νόμο επίσημα αποσπάσματα των εμπορικών βιβλίων που να εμφανίζουν αναλυτικά την κίνηση του λογαριασμού του δανείου. Αντί αυτών κατατέθηκαν μηχανογραφημένες καρτέλες και πίνακες με αποσπασματικές εγγραφές πληρωμών και χρεώσεων τόκων, που δεν παρουσίαζαν πλήρη και διαφανή εικόνα της εξέλιξης του χρέους.
2) Έλλειψη επικύρωσης και γνησιότητας: Τα προσκομισθέντα έγγραφα δεν έφεραν τη βεβαίωση αρμοδίου οργάνου ότι αποτελούν ακριβή αποσπάσματα από τα επίσημα βιβλία, ούτε επικυρώθηκαν από εξουσιοδοτημένους τραπεζικούς υπαλλήλους ή με σχετική βεβαίωση του πληρεξούσιου δικηγόρου. Ως εκ τούτου κρίθηκαν απλά ιδιωτικά έγγραφα, χωρίς την ενισχυμένη αποδεικτική ισχύ που απαιτεί η διαδικασία.
Επομένως, το δικαστήριο έκρινε ότι το ύψος της απαίτησης δεν είχε αποδειχθεί με τον απαιτούμενο βέβαιο και εκκαθαρισμένο τρόπο, καθιστώντας παράνομη την έκδοση της Διαταγής Πληρωμής και αναγόμενη σε ακυρωτέα.
Πρακτικές επιπτώσεις
Η απόφαση επιβεβαιώνει την σταθερή νομολογία περί αυστηρού δικονομικού τύπου στην έκδοση Διαταγής Πληρωμής και έχει σημαντικές πρακτικές συνέπειες:
– Για τις εταιρείες διαχείρισης (servicers): Καταδεικνύεται ότι οι απλές, ανεπικύρωτες και μη αναλυτικές καταστάσεις λογαριασμού δεν επαρκούν ως βάση για τη διαδικασία διαταγής πληρωμής. Οι πιστωτές υποχρεούνται να προσκομίζουν πλήρη, διαφανή και νόμιμα επικυρωμένη τεκμηρίωση της οφειλής.
– Για τους οφειλέτες: Η απόφαση ενισχύει τη δυνατότητα άμυνας και τη διαπραγματευτική θέση τους. Η ακύρωση Διαταγής Πληρωμής απομακρύνει τον άμεσο κίνδυνο αναγκαστικής εκτέλεσης (π.χ. κατασχέσεις) και δίνει τη δυνατότητα ουσιαστικού ελέγχου των χρεώσεων, των επιτοκίων και του τρόπου υπολογισμού της οφειλής. Η διεκδίκηση του δικαιώματος πρόσβασης στα επίσημα εμπορικά βιβλία δεν αποτελεί «επιθετική» τακτική, αλλά θεμελιώδες δικονομικό δικαίωμα.
Συμπέρασμα
Η δικαστική οδός παραμένει κρίσιμο μέσο για την προστασία των δικαιωμάτων των οφειλετών, διασφαλίζοντας ότι οι απαιτήσεις των πιστωτών θα υποβληθούν σε αυστηρό νομικό έλεγχο πριν λάβουν μέτρα που μπορεί να επιφέρουν μη αναστρέψιμες συνέπειες στην περιουσία τους. Η απόφαση υπενθυμίζει ότι η τεκμηρίωση μέσω των επίσημων εμπορικών βιβλίων είναι αναπόσπαστο στοιχείο της νόμιμης αναζήτησης οφειλών.
Το άρθρο συντάχθηκε με τη βοήθεια του GretAi με πληροφορίες απο: https://lekkakou.gr/b/oxi-se-diatages-plhromhs-xoris-epishma-emporika-vivlia-pos-h-nomologia-prostateyei-ton-ofeileth-apo-