Αν εσείς ή κάποιο κοντινό σας πρόσωπο παρουσιάζει συμπτώματα που θυμίζουν ανορεξία, βουλιμία ή άλλη διαταραχή πρόσληψης τροφής, η γρήγορη και οργανωμένη αντίδραση αυξάνει πολύ τις πιθανότητες ανάρρωσης. Ακολουθεί ένας πρακτικός οδηγός με άμεσα βήματα και συμβουλές για το τι να κάνετε, τι να περιμένετε και πώς να υποστηρίξετε.
ΑΜΕΣΑ βήματα (τι να κάνετε σήμερα)
– Μην αγνοείτε τα πρώιμα σημάδια. Καταγράψτε συμπτώματα και ημερομηνίες (απώλεια βάρους, αλλαγές στη διατροφή, εμετοί, υπερβολική άσκηση, απώλεια περιόδου, ζάλη, κόπωση).
– Κλείστε ραντεβού με τον γενικό/παιδίατρο ή τον οικογενειακό γιατρό (πρώτη ιατρική εκτίμηση).
– Αν υπάρχει έντονη αδυναμία, λιποθυμία, πόνοι στο στήθος, δύσπνοια, επαναλαμβανόμενοι εμετοί ή αυτοκτονικές σκέψεις → μεταβείτε άμεσα στο κοντινότερο ΤΕΠ (έκτακτη νοσηλεία).
– Ενημερώστε ένα ασφαλές μέλος της οικογένειας ή φίλο/η που επιθυμείτε να συμμετέχει στη στήριξη.
Ποιον/ποιους επαγγελματίες να αναζητήσετε
– Γενικός ιατρός / παιδίατρος: πρώτος έλεγχος, βασικές εξετάσεις, παραπομπή.
– Ψυχίατρος (ή παιδοψυχίατρος για ανήλικους): αξιολόγηση ψυχικής κατάστασης, φαρμακευτική κάλυψη όταν χρειάζεται.
– Κλινικός ψυχολόγος με εμπειρία σε διατροφικές διαταραχές: ψυχοθεραπεία (π.χ. οικογενειακή θεραπεία για εφήβους).
– Διαιτολόγος/διατροφολόγος εξειδικευμένος σε διαταραχές πρόσληψης τροφής: δομημένο διατροφικό πλάνο.
– Πολυεπιστημονική ομάδα ή εξειδικευμένο κέντρο: όταν είναι διαθέσιμη, προσφέρει ολοκληρωμένη φροντίδα (ιατρική, ψυχική και διατροφική).
– Νοσοκομείο (παθολογική/ψυχιατρική κλινική): για ιατρική σταθεροποίηση σε βαριά περιστατικά.
Τι θα συμβεί στην πρώτη αξιολόγηση (τι να περιμένετε)
– Ιατρική εξέταση: βάρος, ύψος, αρτηριακή πίεση, σφυγμός, εργαστηριακές εξετάσεις (αιματολογικά, ηλεκτρολύτες), ECG όταν χρειάζεται.
– Ψυχιατρική/ψυχολογική εκτίμηση: ιστορικό συμπεριφορών, διάγνωση, κίνδυνος αυτοκτονίας.
– Διάγνωση σχεδόν πάντα απαιτεί συνδυασμό ιατρικής και ψυχικής αξιολόγησης — όχι μόνο «βλέποντας» το σώμα.
– Πρόταση θεραπείας: πρόγραμμα διατροφής, ψυχοθεραπεία, συχνότητα επισκέψεων, κρίσιμες ενδείξεις για νοσηλεία.
Προετοιμασία για το ραντεβού — τι να φέρετε/σημειώσετε
– Ιστορικό βάρους: προηγούμενα βάρη, ταχύτητα απώλειας.
– Περιγραφή συμπεριφορών: περιορισμός τροφής, επεισόδια υπερφαγίας, εμετοί, καθαρτικά, άσκηση.
– Φυσικά συμπτώματα: ζάλη, λιποθυμία, διαταραχές ύπνου, απώλεια περιόδου.
– Φάρμακα, ουσίες, ψυχιατρικό ιστορικό οικογένειας (αν υπάρχει).
– Σημεία που σας ανησυχούν περισσότερο και ερωτήσεις που θέλετε να κάνετε.
Σύντομη λίστα ερωτήσεων για τον/την επαγγελματία
– Ποιο είναι το αρχικό σχέδιο θεραπείας; τι είδη θεραπείας προτείνετε;
– Χρειάζεται νοσηλεία; ποια είναι τα κριτήρια;
– Πόσο συχνά θα γίνονται επισκέψεις/παρακολούθηση;
– Ποιος θα διευθύνει τη διατροφή; πώς θα μετράμε την πρόοδο;
– Ποιος ρόλος περιμένω από την οικογένεια/φίλους;
– Ποιες επείγουσες ενδείξεις να προσέξω;
Σημάδια έκτακτης ανάγκης — πότε να καλείτε άμεσα βοήθεια
– Απώλεια συνείδησης/λιποθυμία.
– Διαταραχές καρδιακού ρυθμού, έντονος πόνος στο στήθος, δύσπνοια.
– Βαριά αφυδάτωση, σοβαρές ηλεκτρολυτικές διαταραχές (έμετοι, διάρροιες).
– Αυτοκτονικές ιδέες ή επικείμενη βλάβη σε τρίτους.
Σε αυτές τις περιπτώσεις καλέστε άμεσα έκτακτες υπηρεσίες και μεταβείτε σε ΤΕΠ.
Πώς να προσεγγίσετε κάποιον που υποψιάζεστε ότι έχει πρόβλημα (φράσεις/συμπεριφορά)
– Μιλήστε ήρεμα, χωρίς κατηγορίες: «Σε βλέπω να αλλάζεις πολύ τον τελευταίο καιρό και ανησυχώ. Μπορώ να σε ακούσω;»
– Εστιάστε στο συναίσθημα και την ασφάλεια: «Σε νοιάζομαι και θέλω να σε βοηθήσω να νιώσεις καλύτερα.»
– Αποφύγετε κριτική/ντροπιασμό και μη χρησιμοποιείτε το βάρος ως «απόδειξη».
– Προτείνετε πρακτικά βήματα: «Θα σε συνοδεύσω στον γιατρό/θα κανονίσουμε ραντεβού μαζί;»
– Αν αρνηθούν, διατηρήστε επαφή και προσπαθήστε να κερδίσετε εμπιστοσύνη σταθερά και υπομονετικά.
Ο ρόλος της οικογένειας και τι ΠΡΟΣΕΧΟΥΜΕ
– Η υποστήριξη της οικογένειας είναι κρίσιμη — ειδικά για εφήβους. Η οικογενειακή θεραπεία έχει καλά αποτελέσματα για νέους.
– Αποφεύγετε τιμωρίες, ντροπές, σωματική βία ή «να την/τον αναγκάσουμε να φάει» — αυτές οι μέθοδοι βλάπτουν.
– Εκπαιδεύστε τους εαυτούς σας για την ασθένεια, βρείτε υποστηρικτικούς μηχανισμούς (ομάδες γονέων, ψυχοθεραπεία για φροντιστές).
– Φροντίστε και την δική σας ψυχική υγεία — δεν μπορείτε να βοηθήσετε κάποιον αν αποδιοργανωθείτε τελείως.
Τι λειτουργεί
– Έγκαιρη παρέμβαση (ιδανικά εντός τριών πρώτων χρόνων από την εκδήλωση).
– Δομημένο διατροφικό πλάνο και επαναφυσιολογικοποίηση της σχέσης με το φαγητό.
– Ψυχοθεραπεία (π.χ. οικογενειακή θεραπεία για εφήβους, CBT και άλλες προσεγγίσεις για ενήλικες).
– Πολυεπιστημονική προσέγγιση: ιατρική παρακολούθηση + ψυχική και διατροφική υποστήριξη.
Σύντομη ψυχολογική στήριξη για αυτόν/ή την ασθενή
– Επικοινωνία χωρίς ντροπή: «Δεν είσαι μόνος/η», «Υπάρχει βοήθεια».
– Μικρά ρεαλιστικά βήματα: αποδεκτά γεύματα, σταδιακή επανένταξη δραστηριοτήτων που φέρνουν χαρά.
– Υπομονή: η ανάρρωση συχνά απαιτεί μήνες ή χρόνια, με υποτροπές και προόδους.
Τι μπορεί να κάνει το ευρύτερο κοινωνικό δίκτυο
– Να παρέχει σταθερή υποστήριξη χωρίς κριτική.
– Να βοηθήσει στην πρόσβαση σε υπηρεσίες (συνοδεία σε ραντεβού, οργάνωση ραντεβού).
– Να ενημερωθεί και να προτείνει επαγγελματική βοήθεια όταν χρειαστεί.
Συνοπτικός έλεγχος — γρήγορη λίστα «θέλω να ενεργήσω»
– Καταγράψτε συμπτώματα/ημερομηνίες σήμερα.
– Κλείστε ραντεβού με οικογενειακό/παιδίατρο.
– Ενημερώστε ένα έμπιστο πρόσωπο που θα βοηθήσει.
– Αν υπάρχουν κρίσιμα συμπτώματα → ΤΕΠ τώρα.
– Ζητήστε παραπομπή σε ψυχίατρο/ψυχολόγο & διαιτολόγο με εμπειρία σε διατροφικές διαταραχές.
– Οργανώστε υποστηρικτικό περιβάλλον και εκπαιδεύστε την οικογένεια.
Η ανάρρωση είναι εφικτή — όσο νωρίτερα ξεκινήσει η υποστήριξη τόσο πιο αυξημένες οι πιθανότητες βελτίωσης.
Το άρθρο συντάχθηκε με τη βοήθεια του GretAi
Σχετικά Video με θέμα τις Διατροφικές διαταραχές
