Φέτος συμπληρώνονται 106 χρόνια από τον θάνατο του Γεωργίου Σουρή (26 Αυγούστου 1919) — ενός από τους σημαντικότερους σατιρικούς ποιητές της νεότερης Ελλάδας. Το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει ψηφιοποιημένη μια εκπομπή της σειράς «Ιστορικές προσωπογραφίες» (παραγωγής 1986) αφιερωμένη στη ζωή και το έργο του.
Ο Γεώργιος Σουρής γεννήθηκε το 1853 στην Ερμούπολη της Σύρου και σε νεαρή ηλικία μετακόμισε με την οικογένειά του στην Αθήνα. Η λογοτεχνική του πορεία ξεκίνησε το 1872 με δημοσιεύσεις στο περιοδικό «Φως». Το 1873 εξέδωσε τη «Συλλογή Λυρικών Ασμάτων», την κωμωδία «Από γαμβρός παράνυμφος» και τη σατιρική συλλογή «Τα τραγούδια μου», η οποία τιμήθηκε με έπαινο στον Βουτσιναίο Διαγωνισμό (1876). Παράλληλα αρθρογραφούσε σε εφημερίδες και περιοδικά.
Ορόσημο στην καριέρα του υπήρξε η έκδοση του έμμετρου σατιρικού εντύπου «Ο Ρωμηός» (2 Απριλίου 1883). Ο Σουρής έβγαζε μόνος του το εβδομαδιαίο αυτό φύλλο κάθε Σάββατο για 37 χρόνια — έως το τελευταίο τεύχος, αριθμός 1444, στις 17 Νοεμβρίου 1918 — προσφέροντας με τη ρίμα του καυστική ματιά για πρόσωπα, συνήθειες και πολιτικά γεγονότα της αθηναϊκής ζωής. Έγραψε επίσης έμμετρα θεατρικά και έκανε έμμετρη μετάφραση των «Νεφελών» του Αριστοφάνη, που παρουσιάστηκε στο Δημοτικό Θέατρο Αθηνών (1900) και στην Αίγυπτο (1901), σε δική του σκηνοθεσία.
Το έργο του αναγνωρίστηκε σε διεθνές επίπεδο: το 1908 προτάθηκε για το Νόμπελ Λογοτεχνίας — μια υποψηφιότητα που, όπως αναφέρεται στην εκπομπή, ανέδειξε το πρόβλημα της μετάφρασης στα σουηδικά και οδήγησε σε μια παραίνεσή του να προταθούν άλλοι Έλληνες ποιητές, χωρίς όμως τελική αποδοχή από την επιτροπή.
Η εκπομπή αναδεικνύει επίσης τις φιλολογικές συγκεντρώσεις που διοργάνωνε στο σπίτι του, με παρόντες πρόσωπα όπως ο Αριστομένης Προβελέγγιος, ο Κωστής Παλαμάς, ο Ιωάννης Πολέμης, ο Γεώργιος Δροσίνης και ο Γεώργιος Ροϊλός. Στο αφιέρωμα μιλούν μελετητές και συγγενείς: ο καθηγητής Ξενοφών Κοκόλης χαρακτηρίζει το έργο του «θησαυρό αυτογνωσίας», ενώ ο Κώστας Π. Παναγιωτόπουλος (Bar Bar) επισημαίνει την «τρομακτική ευχέρεια» και το σατιρικό ένστικτο που εκδηλώθηκε στο μακρόβιο έντυπό του. Ο δημοσιογράφος Γιάννης Καιροφύλας τονίζει ότι, παρά τον σαρκασμό και την ειρωνεία, στο κέντρο της σάτιράς του υπήρχε η ηθική πρόθεση για διόρθωση των σφαλμάτων. Στην εκπομπή εμφανίζεται και η εγγονή του, Ελισάβετ Γιαννακοπούλου, που διηγείται άγνωστα περιστατικά από τη ζωή του.
Στοιχεία παραγωγής της εκπομπής:
– Σενάριο–σκηνοθεσία: Γιώργος Πετρίτσης
– Έρευνα–κείμενα: Γιάννης Τζανετάκος
– Αφήγηση: Γιάννης Λαμπρόπουλος, Άντζελα Παπαγεωργίου
– Ημερομηνία πρώτης προβολής: 15 Οκτωβρίου 1986
Δείτε το Video απο το αρχείο της ERT