Ο Ψυχρός Πόλεμος θεωρείται συχνά ως μια περίοδος έντονης αντιπαλότητας μεταξύ δύο ενοποιημένων ιδεολογικών μπλοκ – της καπιταλιστικής Δύσης, με επικεφαλής τις Ηνωμένες Πολιτείες, και της κομμουνιστικής Ανατολής, όπου κυριαρχούσε η Σοβιετική Ένωση. Ωστόσο, η πραγματικότητα ήταν πολύ πιο σύνθετη. Και στα δύο στρατόπεδα υπήρχαν εσωτερικές διαιρέσεις και μεμονωμένα έθνη που ακολουθούσαν τις δικές τους ανεξάρτητες πολιτικές. Ένα από τα πιο αξιοσημείωτα παραδείγματα τέτοιων εσωτερικών διαφωνιών εντός της δυτικής συμμαχίας ήταν η απόφαση της Γαλλίας το 1966 να αποχωρήσει από την ενιαία δομή διοίκησης του ΝΑΤΟ υπό την ηγεσία του προέδρου Σαρλ ντε Γκωλ.
Η αποχώρηση της Γαλλίας δεν σήμαινε πλήρη αποχώρηση από το ΝΑΤΟ. Αντίθετα, αποχώρησε από την ολοκληρωμένη στρατιωτική διοίκηση του ΝΑΤΟ, ενώ παρέμεινε δεσμευμένο μέλος της συμμαχίας. Η Γαλλία συνέχισε να υποστηρίζει τους συμμάχους της στο ΝΑΤΟ και δεσμεύτηκε να τους υπερασπιστεί σε περίπτωση επίθεσης, αλλά επιδίωξε μεγαλύτερη στρατηγική αυτονομία. Η απόφαση αυτή καθοδηγήθηκε από διάφορους βασικούς παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της εθνικής υπερηφάνειας, των ανησυχιών για τη γαλλική κυριαρχία και της επιθυμίας να διατηρήσει την ανεξαρτησία της στον στρατιωτικό σχεδιασμό -ιδιαίτερα σε σχέση με το αυξανόμενο πυρηνικό της οπλοστάσιο.
Ένας από τους κύριους λόγους για την απόφαση του Ντε Γκωλ ήταν η δυσαρέσκειά του για τον τρόπο με τον οποίο το ΝΑΤΟ ήταν δομημένο και κυριαρχούνταν από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στην κορυφή της διοικητικής δομής του ΝΑΤΟ βρισκόταν ο Ανώτατος Συμμαχικός Διοικητής, μια θέση που κατείχε πάντα ένας Αμερικανός. Ο δεύτερος στην ιεραρχία, ο Αναπληρωτής Συμμαχικός Διοικητής, ήταν πάντα Βρετανός. Αυτή η ρύθμιση κατέστησε σαφές ότι η Γαλλία είχε μικρή επιρροή στη στρατιωτική ηγεσία του ΝΑΤΟ, μια πραγματικότητα που ο Ντε Γκωλ θεωρούσε απαράδεκτη. Πίστευε ότι η Γαλλία, ως μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη, άξιζε έναν πιο εξέχοντα ρόλο στην καθοδήγηση της στρατηγικής του ΝΑΤΟ.
Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας ήταν το ζήτημα της στρατηγικής ανεξαρτησίας. Ο Ντε Γκωλ και πολλά μέλη του γαλλικού στρατού ανησυχούσαν έντονα ότι η εξάρτηση από το ΝΑΤΟ για τον επιχειρησιακό σχεδιασμό θα υπονόμευε την ικανότητα της Γαλλίας να ενεργεί ανεξάρτητα στις στρατιωτικές υποθέσεις. Αυτό ήταν ιδιαίτερα κρίσιμο δεδομένης της ανάπτυξης του δικού της προγράμματος πυρηνικών όπλων από τη Γαλλία. Σε αντίθεση με τη Βρετανία, η οποία συντόνιζε στενά την πυρηνική της πολιτική με τις Ηνωμένες Πολιτείες, η Γαλλία επιδίωκε να χαράξει τη δική της πορεία. Ο Ντε Γκωλ επέμενε ότι η Γαλλία θα έπρεπε να διατηρήσει τον πλήρη έλεγχο των πυρηνικών της δυνάμεων αντί να τις ενσωματώσει σε μια στρατηγική σε επίπεδο ΝΑΤΟ που κυριαρχούνταν από Αμερικανούς και Βρετανούς ιθύνοντες.
Η επιδίωξη της Γαλλίας για ανεξαρτησία στις στρατιωτικές υποθέσεις επεκτάθηκε πέρα από τα πυρηνικά όπλα. Η κυβέρνηση Ντε Γκωλ επιδίωξε αυτονομία και στη συμβατική στρατιωτική στρατηγική. Αυτό σήμαινε ότι οι γαλλικές στρατιωτικές δυνάμεις δεν θα δεσμεύονταν πλέον από τον συλλογικό σχεδιασμό του ΝΑΤΟ όσον αφορά την τακτική, τις προμήθειες και τη λήψη επιχειρησιακών αποφάσεων. Αυτή η επιθυμία για αυτοδυναμία ήταν εμφανής ακόμη και πριν από το 1966, καθώς η Γαλλία είχε ήδη αποσύρει το ναυτικό της από την ενιαία δομή διοίκησης του ΝΑΤΟ την προηγούμενη δεκαετία. Η πλήρης απόσυρση των γαλλικών δυνάμεων από τη δομή διοίκησης του ΝΑΤΟ το 1966 ήταν επομένως το αποκορύφωμα μιας μακροχρόνιας προσπάθειας για την εδραίωση μεγαλύτερης στρατιωτικής ανεξαρτησίας.
Η απόφαση του Ντε Γκωλ αντανακλούσε επίσης μια ευρύτερη ιστορική ανησυχία σχετικά με την τοποθέτηση γαλλικών στρατευμάτων υπό ξένη διοίκηση. Η Γαλλία είχε μια μακρά και υπερήφανη στρατιωτική παράδοση και πολλοί στη γαλλική κυβέρνηση και στρατιωτική ηγεσία ήταν ανήσυχοι με την ιδέα ότι οι στρατιώτες τους θα διοικούνταν από ξένους αξιωματικούς. Η ανησυχία αυτή αποτελούσε ένα επίμονο ζήτημα στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, και η έλλειψη γαλλικής εκπροσώπησης σε καίριες θέσεις διοίκησης ενίσχυε την αντίληψη ότι η Γαλλία βρισκόταν στο περιθώριο.
Η αποχώρηση από τη δομή διοίκησης του ΝΑΤΟ είχε επίσης διπλωματική διάσταση. Ο Ντε Γκωλ επεδίωξε να επιβεβαιώσει το ρόλο της Γαλλίας ως ηγετικής παγκόσμιας δύναμης, ανεξάρτητης τόσο από τις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και από τη Σοβιετική Ένωση. Οραματιζόταν τη Γαλλία ως μεσολαβητή μεταξύ των δύο υπερδυνάμεων και ακολούθησε μια εξωτερική πολιτική που αντανακλούσε αυτή τη φιλοδοξία. Για παράδειγμα, η Γαλλία σύναψε διπλωματικές σχέσεις με την κομμουνιστική Κίνα το 1964, μια κίνηση που ήταν αμφιλεγόμενη στο δυτικό μπλοκ, αλλά υπογράμμιζε τη δέσμευση του ντε Γκωλ για μια ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική. Μια από τις πιο δραματικές στιγμές της αποχώρησης της Γαλλίας από τη δομή διοίκησης του ΝΑΤΟ ήρθε όταν ο Ντε Γκωλ διέταξε όλα τα ξένα στρατεύματα να εγκαταλείψουν το γαλλικό έδαφος. Η απόφαση αυτή οδήγησε σε μια έντονη ανταλλαγή απόψεων μεταξύ της Γαλλίας και των Ηνωμένων Πολιτειών.
Το Video “Γιατί η Γαλλία αποχώρησε από το ΝΑΤΟ το 1966; // Άκου να δεις!” αναρτήθηκε 28/03/2025 στο Youtube κανάλι Άκου να δεις!