Παρόλο που ο θάνατος θεωρείται κάτι τελείως φυσιολογικό, στην πράξη κανείς δεν τον αντιμετωπίζει έτσι. Σύμφωνα με στατιστικά, περίπου εκατό άνθρωποι πεθαίνουν κάθε ένα λεπτό στον κόσμο. Είτε πρόκειται για φυσικό θάνατο είτε για δυστύχημα, το ανθρώπινο σώμα περνάει ακολουθία συγκεκριμένων βιολογικών διεργασιών από τη στιγμή που η καρδιά σταματάει να χτυπά.
Αμέσως μόλις η καρδιά σταματήσει και η κυκλοφορία του αίματος διακοπεί, το οξυγόνο που τροφοδοτούσε τους ιστούς εξαντλείται. Στη συνέχεια οι μύες ατονούν, οι νευρώνες σταματούν να λειτουργούν και ο εγκέφαλος διακόπτει την έκκριση ορμονών. Σε λίγα λεπτά το σώμα αρχίζει να χάνει το χρώμα του· αυτό παρατηρείται συνήθως μέσα στα δεκαπέντε με είκοσι λεπτά, όταν το αίμα παύει να κυκλοφορεί στα τριχοειδή.
Επιπλέον, η θερμοκρασία του σώματος μειώνεται σταδιακά· κατά μέσο όρο περίπου ενάμιση βαθμό την ώρα μέχρι να εξισωθεί με τη θερμοκρασία του περιβάλλοντος, διαδικασία που οι ιατροδικαστές ονομάζουν algor mortis. Σε διάστημα τριών έως έξι ωρών μετά τον θάνατο εμφανίζεται η ακαμψία (rigor mortis)· οι μύες γίνονται σκληροί και το σώμα ακινητοποιείται. Κατόπιν, αρχίζει η σύΨη και η έντονη δυσοσμία, σημάδια που συνδέονται με την αποσύνθεση των ιστών και την ανάπτυξη μικροβίων.
Σε προχωρημένα στάδια, δηλαδή εβδομάδες έως μήνες μετά τον θάνατο, τα όργανα αρχίζουν να διαλύονται και τα μαλλιά ή τα νύχια μπορεί να ξεκολλήσουν καθώς οι συνδετικοί ιστοί διασπώνται. Τελικά, μέσα σε διάστημα μερικών μηνών έως ετών —ανάλογα με τις περιβαλλοντικές συνθήκες— το σώμα επιστρέφει στη φύση μέσα από διαδικασίες αποσύνθεσης και βιοαποδόμησης.
Ωστόσο, δεν υπάρχει ένας απόλυτος «χρονικός κανόνας». Η εξέλιξη όλων αυτών των φαινομένων εξαρτάται έντονα από παράγοντες όπως η θερμοκρασία του περιβάλλοντος, η υγρασία, το έδαφος, η παρουσία εντόμων και ο τρόπος που διατηρείται ή θάβεται το σώμα. Για το λόγο αυτό οι ιατροδικαστές χρησιμοποιούν τα παραπάνω σημεία, σε συνδυασμό με άλλες ενδείξεις, για να εκτιμήσουν τον χρόνο θανάτου.
Στο τέλος, αυτά τα βιολογικά στάδια υπενθυμίζουν μια αναπόφευκτη αλήθεια: το ανθρώπινο σώμα ακολουθεί φυσικούς νόμους και σταδιακά γίνεται ένα με το περιβάλλον που το φιλοξενεί. Η επιστήμη μας βοηθά να κατανοήσουμε αυτή τη διαδικασία, ενώ η κοινωνία καλείται να τη σεβαστεί με σοβαρότητα και ανθρωπιά.
Το άρθρο συντάχθηκε με τη βοήθεια του GretAi. Το Video “Θάνατος: Τι συμβαίνει στο ανθρώπινο σώμα όταν έρχεται η «μαύρη ώρα»;” αναρτήθηκε 16/10/2025 στο Youtube κανάλι Pronews TV