Εκατό χρόνια μετά την ανακάλυψή του, ο τάφος του Τουταγχαμών παραμένει ένα από τα πιο διάσημα αρχαιολογικά ευρήματα όλων των εποχών. Αυτή η φήμη περιβάλλεται από ένα μυστήριο που έχει καθηλώσει τη φαντασία του κοινού για δεκαετίες και έχει μετατρέψει τον μικρό βασιλιά σε είδωλο της ποπ κουλτούρας: Η κατάρα της μούμιας.
Στις 4 Νοεμβρίου 1922, στην Κοιλάδα των Βασιλέων της Αιγύπτου, ο Βρετανός αιγυπτιολόγος Χάουαρντ Κάρτερ σκόνταψε σε ένα ετοιμόρροπο σκαλοπάτι, μισοκρυμμένο κάτω από τα συντρίμμια του τάφου του Ραμσή Δ’. Σκάβοντας περισσότερο, ανακάλυψε κι άλλα σκαλοπάτια, που οδηγούσαν σε μια σφραγισμένη πέτρινη πόρτα. Ο Κάρτερ κάλεσε τον χορηγό του, τον λόρδο Κάρναρβον, να τον ακολουθήσει στο σημείο, και μαζί αποκάλυψαν ένα από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα στην ιστορία της αιγυπτιολογίας.
Ο τάφος περιείχε πάνω από 5.000 αντικείμενα: χρυσό, κοσμήματα, προσφορές τροφίμων και περίτεχνα αγάλματα. Αλλά ο θησαυρός δεν ήταν το μόνο πράγμα που έφεραν στο φως οι αρχαιολόγοι. Πέντε μήνες μετά την ανασκαφή, ο λόρδος Κάρναρβον πέθανε, υποτίθεται λόγω πνευμονίας και δηλητηρίασης του αίματος που προκλήθηκε από μολυσμένο τσίμπημα κουνουπιού. Ένα μήνα αργότερα, ο Τζορτζ Τζέι Γκουλντ, ένας πλούσιος Αμερικανός χρηματοδότης που είχε επισκεφθεί τον τάφο, πέθανε από την ίδια ασθένεια.
Το 1924, ο Βρετανός αρχαιολόγος Χιου Έβελιν-Γουάιτ κρεμάστηκε, αφήνοντας, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς, ένα σημείωμα που έγραφε: “Υπέκυψα στην κατάρα της μούμιας”. Αργότερα την ίδια χρονιά, ο ακτινολόγος που έκανε ακτινογραφίες της μούμιας πριν αυτή παραδοθεί στις αρχές του μουσείου, πέθανε από άγνωστη ασθένεια.
Μέσα σε μια δεκαετία, τουλάχιστον εννέα άνθρωποι που είχαν σχέση με την ανασκαφή πέθαναν. Πολλοί ήταν βέβαιοι ότι αυτό αποτελούσε απόδειξη για τις φήμες περί κατάρας της μούμιας. Θα μπορούσε όμως να υπάρχει άλλη εξήγηση;
Τη δεκαετία του 1970, ο 500 ετών τάφος ενός Πολωνού βασιλιά, του Καζιμίρ IV Γιαγκελόν, άνοιξε για πρώτη φορά στον καθεδρικό ναό Wawel στην Κρακοβία. Μέσα σε λίγες ημέρες από την ανασκαφή, τέσσερις από τους 12 ερευνητές πέθαναν και αρκετοί άλλοι πέθαναν τους μήνες που ακολούθησαν. Παρά τις φήμες περί αρχαίας κατάρας, οι επιστήμονες έσπευσαν να βρουν μια εναλλακτική εξήγηση. Δείγματα που ελήφθησαν από το πτώμα του νεκρού βασιλιά αποκάλυψαν ότι είχε γεμίσει με τα σπόρια του μύκητα Aspergillus flavus.
“Οι περισσότεροι άνθρωποι αναπνέουν καθημερινά σπόρια του Aspergillus χωρίς να αρρωσταίνουν”, δήλωσε στο Newsweek ο Τομ Τσίλερ, επικεφαλής του Κλάδου Μυκητολογικών Ασθενειών του CDC. “Ωστόσο, για τους ανθρώπους που έχουν εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, η αναπνοή των σπορίων του Aspergillus μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη στους πνεύμονες ή στα ιγμόρεια, η οποία μπορεί να εξαπλωθεί σε άλλα μέρη του σώματος”.
Η κατάσταση που προκύπτει ονομάζεται ασπεργίλλωση. “Υπάρχουν διάφοροι τύποι ασπεργίλλωσης”, δήλωσε ο Chiller. “Ορισμένοι τύποι είναι ήπιοι, αλλά ορισμένοι από αυτούς είναι πολύ σοβαροί και μπορεί να είναι θανατηφόροι”. Ενώ ο Aspergillus fumigatus είναι το πιο συνηθισμένο είδος μύκητα Aspergillus στις ΗΠΑ, ο Aspergillus flavus συναντάται συχνότερα στην Ασία. Εκτός από την πρόκληση ασπεργίλλωσης, το είδος αυτό έχει και ένα άλλο άσχημο κόλπο στο μανίκι του. “Ο A. flavus παράγει μια τοξίνη, τη φλαβιτοξίνη, στα αποθηκευμένα σιτηρά”, δήλωσε ο Chiller. “Αυτή η τοξίνη μπορεί να είναι επιβλαβής ή θανατηφόρα για τον άνθρωπο και τα ζώα και αποτελεί σημαντική πηγή αλλοίωσης των καλλιεργειών”. Μεταξύ των θησαυρών στον τάφο του Τουταγχαμών ήταν σακούλες με ψωμί και ακατέργαστο σιτάρι, τα οποία μπορεί να υποστήριζαν την ανάπτυξη αυτού του μύκητα. Αλλά, αν ο Aspergillus flavus ήταν πραγματικά υπεύθυνος για την κατάρα της μούμιας, θα έπρεπε να περιμένει μέσα στον τάφο του βασιλιά αγοριού για πολύ καιρό.
Φωτογραφία αρχείου της πινακίδας για τον τάφο του Τουταγχαμών στην Κοιλάδα των Βασιλέων. Ο μύκητας Aspergillus μπορεί να βρισκόταν αδρανής στον τάφο του βασιλιά αγοριού για χιλιετίες.
“Οι Aspergillus σχηματίζουν σπόρια και, ενώ προτιμούν τα πλούσια σε άνθρακα υποστρώματα, [όπως] τα σάπια κούτσουρα και τις υγρές συνθήκες… μπορούν να επιβιώσουν σε συνθήκες φτωχές σε θρεπτικά συστατικά και με ελάχιστο νερό”, δήλωσε στο Newsweek ο Μάικλ Γουάιζ, επιστήμονας πληροφορικής από το Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας που μελετά τη μικροβιακή πληροφορική. Για τους περισσότερους οργανισμούς που προκαλούν ασθένειες, η θανάτωση του ξενιστή τους δεν είναι επωφελής, καθώς εμποδίζει τη μετάδοσή τους. Ωστόσο, αν ένας οργανισμός ήταν σε θέση να επιβιώνει για μεγάλα χρονικά διαστήματα εκτός του ξενιστή του, θα μπορούσε ενδεχομένως να εξελιχθεί ώστε να γίνει πιο θανατηφόρος. Αυτή η θεωρία έχει γίνει γνωστή ως η υπόθεση “κάτσε και περίμενε” (sit-and-wait hypothesis).
Το 2017, ο Γουάιζ και η ομάδα του βρήκαν γενετικές αποδείξεις ότι τα μικρόβια που έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν αυτή την τακτική τείνουν να είναι πιο ανθεκτικά και πιο μολυσματικά από άλλα είδη, παρέχοντας υποστήριξη για τη θεωρία.
Το Video “Τι σκότωσε τους ανθρώπους που άνοιξαν τον τάφο του βασιλιά Τουταγχαμών; // Άκου να δεις!” έχει προβληθεί 76133 φορές με 1432 Likes & ενσωματώθηκε απο το κανάλι Άκου να δεις!. Δείτε το στο Youtube εδώ