Στις 17 Αυγούστου 1998 έφυγε από τη ζωή μία από τις πιο εμβληματικές μορφές της ελληνικής φωτογραφίας, η Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη, γνωστή διεθνώς ως Nelly’s. Με καταγωγή από το Αϊδίνι της Μικράς Ασίας, όπου γεννήθηκε το 1899, η πορεία της υπήρξε άρρηκτα δεμένη με την ιστορία της νεότερης Ελλάδας. Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή εγκαταστάθηκε στην Αθήνα και αργότερα σπούδασε στη Δρέσδη, αρχικά ζωγραφική – ώσπου ανακάλυψε το πάθος που θα τη σημάδευε για πάντα: τη φωτογραφία.
Το πρώτο της φωτογραφικό εργαστήριο το άνοιξε στην οδό Ερμού, στην καρδιά της Αθήνας. Από εκεί ξεκίνησε να «κτίζει» το προσωπικό της βλέμμα πάνω σε έναν κόσμο που άλλαζε. Στο έργο της συναντάμε τις αγωνίες των προσφύγων, τις μορφές των αγροτών της ελληνικής υπαίθρου, αλλά και πορτρέτα σημαντικών προσωπικοτήτων. Ο φακός της αποτύπωσε την Ελλάδα του Μεσοπολέμου με τρόπο αυθεντικό, συνδυάζοντας καλλιτεχνική ματιά με τεκμηριωτική ακρίβεια.
Στα πιο τολμηρά της έργα ξεχωρίζει η περίφημη φωτογράφιση της Γαλλίδας μπαλαρίνας Μόνα Πάιβα στην Ακρόπολη, γυμνή μπροστά στον Παρθενώνα – ένα εγχείρημα που προκάλεσε τότε θύελλα αντιδράσεων αλλά κατέληξε να μείνει χαραγμένο στην ιστορία της τέχνης. Εξίσου σπουδαίες είναι οι εικόνες της από τις Δελφικές Εορτές του 1927 και 1930, που κατέγραψαν την αναβίωση μιας τελετουργίας με στόχο την ανασύνδεση του νεοελληνικού πολιτισμού με τις ρίζες του.
Η Nelly’s έζησε για χρόνια στην Αμερική, πριν επιστρέψει μόνιμα στην Ελλάδα το 1966. Κεντρικό χαρακτηριστικό του έργου της υπήρξε η ανθρωποκεντρική ματιά και η χρήση του φωτός, με τρόπο που μετέτρεπε την καθημερινή ζωή σε εικόνες με βαθύ συμβολισμό. Το 1989 κυκλοφόρησε την αυτοβιογραφία της, ενώ λίγο αργότερα δώρισε το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου της στο Μουσείο Μπενάκη, θεωρώντας πως έτσι θα προστατευτεί η μνήμη και η αξία του έργου της.
Τιμήθηκε με το παράσημο του Ταξιάρχη του Φοίνικα, με βραβεία της Ακαδημίας Αθηνών, και παρουσίασε φωτογραφίες της σε λευκώματα αλλά και σε εκθέσεις εντός και εκτός Ελλάδας. Η ίδια θεωρούσε κορυφαίες στιγμές της καριέρας της τις λήψεις στον Παρθενώνα αλλά και τις εικόνες που αποτύπωσαν τις ζωές απλών ανθρώπων λίγο πριν την Ελλάδα χαθεί στη δίνη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Λίγο πριν τον θάνατό της, η τηλεοπτική σειρά της ΕΡΤ «Μεγεθύνσεις» (1989) φιλοξένησε μια σπάνια συνέντευξη μαζί της. Σ’ αυτήν η ίδια αφηγήθηκε στιγμές από το ξεκίνημά της, από την αγάπη της για την Ακρόπολη έως τη γνωριμία της με σπουδαίες προσωπικότητες όπως ο Αλέξανδρος Φιλαδελφεύς – ο άνθρωπος που της είχε δώσει την επίσημη άδεια να φωτογραφίσει τον Παρθενώνα. Στην εκπομπή μίλησαν ακόμη ιστορικοί και συνεργάτες της, ανάμεσά τους ο Άλκης Ξανθάκης και ο Εμμανουήλ Κάσδαγλης, αναδεικνύοντας το πώς η Nelly’s διαμόρφωσε ολόκληρη την εικαστική ταυτότητα του νεοελληνικού 20ού αιώνα.
Σήμερα, η Έλλη Σουγιουλτζόγλου-Σεραϊδάρη παραμένει σημείο αναφοράς για την ελληνική καλλιτεχνική φωτογραφία. Μέσα από τις εικόνες της συνεχίζει να αφηγείται την ιστορία μιας χώρας που άλλαζε ραγδαία, κρατώντας όμως ζωντανή τη μνήμη και τις μορφές της.
Δείτε το Video απο το αρχείο της ERT