Μας λένε ότι χτίζουν δρόμους, γέφυρες και λιμάνια για την ανάπτυξη. Ότι ενισχύουν την κοινή ευρωπαϊκή άμυνα. Αυτό που δεν τονίζουν, όμως, είναι ότι αυτοί οι δρόμοι δεν είναι μόνο για εμπορικά φορτηγά, αλλά και για τανκς. Ότι οι γέφυρες αυτές σχεδιάζονται με προδιαγραφές που αντέχουν το βάρος τεθωρακισμένων μεραρχιών. Κάτω από την ομπρέλα της «αμυντικής συνεργασίας», διαμορφώνεται ένα πλαίσιο που στοχεύει να επιτρέπει σε συμμαχικούς στρατούς να διασχίζουν τα σύνορά μας πολύ γρηγορότερα από ό,τι στο παρελθόν. Δεν είναι σενάριο επιστημονικής φαντασίας. Είναι μια πραγματικότητα που εξελίσσεται με το σχέδιο «Στρατιωτική Κινητικότητα». Μείνετε μαζί μου, για να δούμε τι ακριβώς σημαίνει αυτό για την εθνική μας κυριαρχία και γιατί ο διάλογος γύρω από το θέμα είναι τόσο περιορισμένος.
Τι Είναι η «Στρατιωτική Σένγκεν»;
Ακούμε όλο και συχνότερα τους όρους «Στρατιωτική Κινητικότητα» (Military Mobility) ή, πιο απλά, «Στρατιωτική Σένγκεν». Επίσημα, πρόκειται για ένα σχέδιο δράσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε στενή συνεργασία με το ΝΑΤΟ, που θέλει να απλοποιήσει και να επιταχύνει τη μετακίνηση στρατευμάτων σε όλη την Ευρώπη. Ο δηλωμένος στόχος είναι η αποτροπή και η άμυνα: σε περίπτωση εξωτερικής απειλής, τα συμμαχικά στρατεύματα πρέπει να μπορούν να φτάσουν γρήγορα εκεί που χρειάζεται, χωρίς τις σημερινές γραφειοκρατικές καθυστερήσεις.
Ακούγεται λογικό, έτσι δεν είναι; Ποιος θα διαφωνούσε με την ταχύτερη αντίδραση σε μια κρίση; Εδώ όμως, αρχίζουν οι κρίσιμες ερωτήσεις. Το σχέδιο δεν αφορά μόνο χαρτιά και άδειες. Περιλαμβάνει την αναβάθμιση υποδομών «διπλής χρήσης» — δρόμους, σιδηροδρόμους, λιμάνια και αεροδρόμια — ώστε να πληρούν στρατιωτικές προδιαγραφές. Η Ελλάδα, με τη στρατηγική της θέση, βρίσκεται στο επίκεντρο αυτού του σχεδιασμού.
Το ερώτημα που γεννιέται είναι ουσιαστικό: Όταν διευκολύνεις την ταχεία και απρόσκοπτη διέλευση ξένων δυνάμεων, πού μπαίνουν τα όρια ανάμεσα στην «αμυντική συνεργασία» και την εκχώρηση κυριαρχικών δικαιωμάτων; Ποιος θα έχει τον τελικό λόγο για το ποιος μπαίνει, πότε και για πόσο; Η απάντηση που δίνεται είναι «οι Βρυξέλλες» και «το ΝΑΤΟ», σε συνεννόηση πάντα με την Αθήνα. Όμως, αυτό από μόνο του ανοίγει μια μεγάλη συζήτηση για την πίεση που μπορεί να ασκηθεί σε μια χώρα-μέλος σε συνθήκες κρίσης.
Η Εθνική Κυριαρχία στο Μικροσκόπιο
Κάθε ανεξάρτητο κράτος έχει τον έλεγχο των συνόρων του και το μονοπώλιο της νόμιμης βίας εντός αυτών. Το σχέδιο για τη «Στρατιωτική Σένγκεν» εγείρει ερωτήματα και για τα δύο. Κάποιος θα πει: «μα υπάρχει το Σύνταγμα». Και σωστά θα το πει. Το Άρθρο 27 του Συντάγματος ορίζει ξεκάθαρα ότι ξένος στρατός δεν μπορεί να εισέλθει, να παραμείνει ή να διέλθει από την ελληνική επικράτεια χωρίς νόμο που ψηφίζεται από την απόλυτη πλειοψηφία της Βουλής. Αυτή είναι η συνταγματική μας δικλείδα ασφαλείας.
Ας σκεφτούμε, όμως, ένα σενάριο «κρίσης». Ποιος την ορίζει; Μια περίοδος έντονης γεωπολιτικής αστάθειας στην περιοχή μας; Με βάση τους νέους ευρωπαϊκούς σχεδιασμούς, μια κατάσταση μπορεί να χαρακτηριστεί ως «κρίση» που απαιτεί ταχεία στρατιωτική αντίδραση. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, πόσο ανεξάρτητη θα είναι η απόφαση της Αθήνας; Θα υπάρξει ο πολιτικός χρόνος για ουσιαστική κοινοβουλευτική συζήτηση ή η πίεση για «συμμαχική ευθυγράμμιση» θα είναι τόσο μεγάλη που η επικύρωση θα είναι σχεδόν μονόδρομος;
Ας πάρουμε για παράδειγμα το λιμάνι της Αλεξανδρούπολης. Έχει επίσημα μετατραπεί σε έναν κρίσιμο κόμβο για τη μεταφορά δυνάμεων του ΝΑΤΟ προς την Ανατολική Ευρώπη, ειδικά μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία. Μας λένε ότι αυτό αναβαθμίζει γεωπολιτικά την Ελλάδα. Αυτό που δεν συζητάμε αρκετά είναι οι μακροπρόθεσμες συνέπειες. Ένα τμήμα της ελληνικής επικράτειας λειτουργεί ήδη ως κέντρο logistics για τις στρατηγικές προτεραιότητες της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών. Αυτό δημιουργεί νέες δυναμικές και ευθύνες για τη χώρα μας, που πρέπει να εξεταστούν προσεκτικά.
Το Κόστος και οι Προτεραιότητες
Ας δούμε και τους αριθμούς. Η δημιουργία αυτού του πανευρωπαϊκού δικτύου δεν είναι φθηνή. Ο αρχικός προϋπολογισμός από την ΕΕ, μέσω του μηχανισμού «Συνδέοντας την Ευρώπη», ήταν 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ για 95 έργα. Όμως, ήδη γίνονται συζητήσεις για πολλαπλασιασμό αυτών των ποσών στο μέλλον, με κάποιες αναφορές να μιλούν για εκτιμώμενες ανάγκες που θα μπορούσαν να φτάσουν πολύ υψηλότερα ποσά για το σύνολο των απαιτούμενων έργων στην Ευρώπη.
Αυτά τα χρήματα, χρήματα των Ευρωπαίων φορολογουμένων, πού πηγαίνουν; Πηγαίνουν σε κατασκευαστικές και τεχνολογικές εταιρείες για την αναβάθμιση υποδομών διπλής χρήσης. Την ίδια στιγμή, στην Ελλάδα, όπως και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ο δημόσιος διάλογος συχνά περιστρέφεται γύρω από την ανάγκη για καλύτερα νοσοκομεία, σχολεία και ένα πιο ασφαλές και σύγχρονο σιδηροδρομικό δίκτυο για τους πολίτες. Βρίσκονται δισεκατομμύρια για υποδομές που θα διευκολύνουν τη μετακίνηση στρατιωτικού υλικού, την ώρα που άλλες εθνικές ανάγκες παραμένουν πιεστικές. Βλέπετε την αντίφαση; Βλέπετε πού δίνεται η προτεραιότητα;
Το Video “Γιατί η Ελλάδα ίσως χάνει σιωπηλά ένα κομμάτι της κυριαρχίας της; // Άκου να δεις!” αναρτήθηκε 05/11/2025 στο Youtube κανάλι Άκου να δεις!