Στη νέα συνέντευξη του στο κανάλι της «Ν», ο ποινικολόγος Ευτύχης Φυτράκης περιγράφει με σαφήνεια και ανησυχία την εικόνα ενός σωφρονιστικού συστήματος υπό πίεση. Από την αρχή της συζήτησης τονίζει ότι το ζήτημα της φυλακής και των αλλαγών στο ποινικό πλαίσιο δεν ήταν για μεγάλο διάστημα θέμα της επικαιρότητας — γεγονός που καθιστά ήδη σημαντικό το ότι σήμερα συζητιέται εκτενώς στην κοινωνία.
Συνοπτικά τα βασικά σημεία που ανέδειξε ο κ. Φυτράκης:
– Αυξημένος αριθμός κρατουμένων: Η Ελλάδα εξακολουθεί να έχει υψηλό αριθμό κρατουμένων, με στοιχεία που δείχνουν πάνω από 700 άτομα σε συγκεκριμένες κατηγορίες και σημαντική αύξηση από το 2015 και μετά. Οι τροποποιήσεις στον ποινικό κώδικα και τα τελευταία νομοθετήματα έχουν οδηγήσει σε εκθετική αύξηση της φυλάκισης.
– Ποιοτική μεταβολή της φυλάκισης: Εκτός από το πλήθος, παρατηρείται και αλλαγή στην ποιότητα των ποινών — περισσότερες βαριές, «πλημμυληματικές» ποινές και αύξηση των περιπτώσεων που καταλήγουν πραγματικά σε εκτέλεση ποινών αντί για εναλλακτικές κυρώσεις.
– Μείωση των μη φυλακτιστικών κυρώσεων: Οι μη φυλακτικές λύσεις δεν προσφέρουν το ίδιο «επικοινωνιακό» αποτέλεσμα και έτσι έχουν περιθωριοποιηθεί· το αποτέλεσμα είναι μια πολιτική αυστηροποίησης που προτιμά την παροχή αυστηρών ποινών.
– Αύξηση προσωρινών κρατουμένων και κρατουμένων για πλημμελήματα: Πλέον πολλοί που στο παρελθόν δεν θα οδηγούνταν σε φυλακή, σήμερα καταλήγουν στα καταστήματα κράτησης λόγω του αυστηρότερου πλαισίου.
– Φυλάκιση ανηλίκων και νέων: Το πιο ανησυχητικό στοιχείο, κατά τον κ. Φυτράκη, είναι η αύξηση των ανηλίκων και νεαρών κρατουμένων. Αν και είχε συζητηθεί η μείωση του ορίου ανηλικότητας σε πολύ χαμηλά επίπεδα, αυτό δεν υλοποιήθηκε. Ωστόσο, η πολιτική του «ηθικού πανικού» για την παραβατικότητα των νέων και οι επανειλημμένες εξαγγελίες για αυστηροποίηση οδήγησαν σε εκτόξευση του αριθμού των κρατουμένων ανηλίκων — από μερικές δεκάδες σε περίπου 90–100 τον τελευταίο ενάμιση χρόνο.
– Υπερπλήρωση των φυλακών: Οι δείκτες υπερπλήρωσης είναι δραματικοί. Ο μέσος όρος σημειώνεται γύρω στο 121%, ενώ σε μεγάλες φυλακές όπως ο Κορυδαλλός φθάνει σε ακόμη υψηλότερα ποσοστά (περίπου 140%). Ο Αυλώνας και άλλες φυλακές νέας κατασκευής λειτουργούν συχνά πολύ πάνω από τη δυναμικότητά τους — με αποτέλεσμα κακές συνθήκες διαβίωσης, περιορισμένα προγράμματα επανένταξης και αυξημένη βία.
– Ανθρώπινη αξιοπρέπεια και διεθνείς υποχρεώσεις: Οι συνθήκες αυτές παραβιάζουν διεθνείς προδιαγραφές και έχουν φέρει διαρκείς παρατηρήσεις από διεθνείς οργανισμούς και το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Μάλιστα, ο κ. Φυτράκης επισημαίνει ότι η τελική επιβάρυνση θα βαρύνει τον Έλληνα φορολογούμενο, καθώς οι καταδίκες και οι προσφυγές έχουν οικονομικό κόστος για το κράτος.
Παρά τις ανησυχίες, ο ίδιος αναγνωρίζει ότι υπάρχουν και παραδείγματα θετικών παρεμβάσεων: στη φυλακή του Αυλώνα, υπό συγκεκριμένες διευθύνσεις, αναπτύχθηκαν εκπαιδευτικά και πολιτιστικά προγράμματα που βοήθησαν νέους να αποκτήσουν δεξιότητες και να ενταχθούν στην κοινωνία — ωστόσο σήμερα αυτές οι προσπάθειες υπονομεύονται από την υπερπλήρωση.
Τέλος, κατά τη λήξη της συζήτησης αναφέρθηκε και το βιβλίο του Ευτύχη Φυτράκη «Ενδοοικογενειακή βία», από τις εκδόσεις Άκουλα — ένα έργο με το πλήρες θεσμικό πλαίσιο, που αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα σε μία χώρα όπου τα ζητήματα βίας στην οικογένεια και οι δολοφονίες γυναικών εξακολουθούν να προκαλούν σοκ και προβληματισμό.
Η συζήτηση με τον κ. Φυτράκη στο κανάλι της «Ν» φέρνει στο προσκήνιο την ανάγκη επαναξιολόγησης της ποινικής πολιτικής: από την προτεραιότητα στην καταστολή και την εντυπωσιακή αυστηροποίηση, προς μέτρα που θα σέβονται τα ανθρώπινα δικαιώματα, θα μειώνουν την υπερπλήρωση και θα προωθούν πραγματικές πολιτικές κοινωνικής επανένταξης. Το θέμα παραμένει κρίσιμο και απαιτεί συντονισμένη πολιτική, επιστημονική και κοινωνική αντίδραση.
Το άρθρο συντάχθηκε με τη βοήθεια του GretAi. Το Video “Γιατί καταγράφεται ρεκόρ κρατούμενων στις ελληνικές φυλακές” αναρτήθηκε 27/10/2025 στο Youtube κανάλι Η ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ