Μια μακρά περίοδος έντονης σεισμικής δραστηριότητας στη Σαντορίνη, που έφτασε περίπου τους 30.000 σεισμούς, αναστάτωσε το νησί, ώθησε πολλές οικογένειες να εγκαταλείψουν προσωρινά τα σπίτια τους και επηρέασε τη λειτουργία σχολείων και τον τουρισμό. Σε συζήτηση στο Contra View, η καθηγήτρια Γεωλογικής Ωκεανογραφίας του ΕΚΠΑ Παρασκευή Νομικού περιέγραψε τα επιστημονικά δεδομένα που εξηγούν την κρίση και καθησύχασε πως δεν υπήρξε ηφαιστειακή έκρηξη, αλλά μαγματικές διεργασίες που προκάλεσαν την εκτεταμένη σεισμική διέγερση.
Τι συνέβη
Από τον Ιούνιο του 2024 έως τον Ιανουάριο του 2025 καταγράφηκε μια ήπια, αλλά μακράς διάρκειας, σεισμική δραστηριότητα εντός της καλδέρας της Σαντορίνης, με ενδείξεις ανύψωσης του μαγματικού θαλάμου — ένα φαινόμενο που μπορεί να εμφανίζεται σε ενεργά ηφαίστεια και είχε παρατηρηθεί και τα προηγούμενα χρόνια. Τον Ιανουάριο του 2025 ωστόσο, και ιδίως μετά τις 27/1/2025, ξεκίνησε έντονη υποθαλάσσια σεισμική δραστηριότητα βορειοανατολικά της Σαντορίνης, στην περιοχή του υποθαλάσσιου ηφαιστείου Κολομβός, σε ζώνη με πολλά ενεργά ρήγματα (μεταξύ αυτών και ρήγμα που συνδέεται ιστορικά με τον μεγάλο σεισμό του 1956 στην Αμοργό).
Επιστημονικά ευρήματα
Η ομάδα της καθηγήτριας Νομικού έχει πραγματοποιήσει πολυετείς ωκεανογραφικές αποστολές και την περίοδο πριν την κρίση (έως και το Δεκέμβριο του 2024) συνέλεξε δεδομένα που, σε συνδυασμό με πιο πρόσφατες μετρήσεις, έκαναν δυνατή μια πιο ολοκληρωμένη εκτίμηση. Υποθαλάσσιοι σεισμογράφοι που ανασύρθηκαν τον Μάρτιο του 2025 έδειξαν ότι η περιοχή είχε υποστεί κατακόρυφες μεταβολές, με καταγραφή βύθισης περίπου 30 εκατοστών. Επιπλέον, διαθέσιμα δεδομένα σεισμικής τομογραφίας από προηγούμενες μελέτες έδωσαν πληροφορίες για τη γεωμετρία των μαγματικών θαλάμων σε βάθη περίπου 12–14 χιλιομέτρων.
Αιτία της κρίσης: μετακίνηση μάγματος, όχι έκρηξη
Η εξήγηση που προκύπτει από τα στοιχεία είναι ότι σημειώθηκε μετακίνηση μάγματος από βαθύτερους θαλάμους (περίπου στα 18 χλμ.) προς πιο ρηχά στρώματα (στα 3–4 χλμ. κάτω από τον υποθαλάσσιο πυθμένα). Αυτή η αναδιοργάνωση στο εσωτερικό του ηφαιστείου προκάλεσε τη σεισμική διέγερση και τις γεωδυναμικές μεταβολές που παρατηρήθηκαν. Όπως τόνισε η καθηγήτρια, πρόκειται για μαγματικές διεργασίες — όχι για ενεργό ηφαιστειακή έκρηξη — ωστόσο τέτοιες διεργασίες επαρκούν για να προκαλέσουν πολλαπλούς σεισμούς και ανησυχία στους κατοίκους και τους επισκέπτες.
Επιπτώσεις και προοπτικές
Οι μακροχρόνιες συνέπειες στην τοπική οικονομία και στον τουρισμό ήταν ήδη ορατές, ενώ η κοινωνική αναστάτωση οδήγησε και σε μέτρα προσωρινής μετακίνησης κατοίκων. Η καθηγήτρια υπογράμμισε ότι οι επιστήμονες παρακολουθούν συνεχώς την περιοχή και ενημερώνουν τις αρμόδιες επιτροπές. Η εμπειρία δείχνει πως η Σαντορίνη, ως ένα από τα πιο ενεργά ηφαίστεια της Μεσογείου, απαιτεί διαρκή επιτήρηση και συντονισμένη επιστημονική παρακολούθηση.
Συμπέρασμα
Τα δεδομένα δείχνουν μια πολύπλοκη γεωδυναμική εικόνα: μεγάλες σεισμικές ακολουθίες και μετακινήσεις μάγματος που εξηγούν το φαινόμενο, χωρίς όμως ένδειξη έκρηξης. Οι επιστήμονες παραμένουν σε επαγρύπνηση και συνεχίζουν τις μετρήσεις για να διαμορφώσουν έγκαιρα και τεκμηριωμένα τις προτάσεις τους προς την κοινωνία και τις αρχές.
Δείτε τη συζήτηση με την καθηγήτρια Παρασκευή Νομικού στο βίντεο που συνοδεύει το άρθρο για πλήρη εικόνα των ευρημάτων και των σχολίων των επιστημόνων.
Το Video “Λύθηκε το μυστήριο των χιλιάδων σεισμών στη Σαντορίνη και το ηφαίστειο / Παρασκευή Νομικού” αναρτήθηκε 26/09/2025 στο Youtube κανάλι Kontra Channel