Παγκόσμια Ημέρα των Ζώων, επιλέξαμε να φωτίσουμε δύο όψεις της σχέσης ανθρώπου – ζώου: τους σκύλους οδηγούς που βελτιώνουν την καθημερινότητα ανθρώπων με προβλήματα όρασης και την πρώτη «Αστυνομία Ζώων» στην Ελλάδα, που επιχειρεί να φέρει τάξη και προστασία στη βιωσιμότητα και την ασφάλεια των ζώων.
Οι σκύλοι οδηγοί δεν είναι απλώς «βοηθητικά» ζώα. Είναι σύντροφοι, συναγωνιστές στην καθημερινότητα και —όπως μας εξηγείται στο ρεπορτάζ— τα μάτια του ανθρώπου που τους εμπιστεύεται. Φοράνε ειδικό σαμάρι εργασίας με σκληρή λαβή: αυτή επιτρέπει στον χειριστή να σταματήσει με ασφάλεια όταν ο σκύλος σταματά, γι’ αυτό και ένα πολύ μικρό ζώο δεν είναι κατάλληλο. Η εκπαίδευσή τους είναι μακρόχρονη —περίπου δύο χρόνια— και περιλαμβάνει όχι μόνο βασική υπακοή, αλλά και εξειδικευμένες εντολές στο σαμάρι: να εντοπίζουν κράσπεδα, στύλους, να στρίβουν δεξιά ή αριστερά, να αγνοούν περισπασμούς.
Κάποιοι μύθοι καταρρίπτονται μέσα από τις ιστορίες που ακούσαμε. Οι σκύλοι αυτοί «επιλέγουν» συχνά και το αντίστροφο: πρέπει να ταιριάξουν με τον άνθρωπο που θα τους αναλάβει. Η καθημερινότητα που προσφέρουν είναι ολιστική — όχι μόνο πρακτική βοήθεια αλλά και συντροφιά. Η Ντζουλιάνα, για παράδειγμα, μιλάει για τη Γκας, τον δεύτερο σκύλο οδηγό της: αν και είναι μαζί λιγότερο από μήνα, νιώθουν σαν να γνωρίζονται χρόνια. Περιγράφει πώς η παρουσία σκύλου οδηγού έκανε τη ζωή της πιο απλή, πιο γρήγορη και, κυρίως, πιο ασφαλή. Υπάρχουν κανόνες σε δημόσιο χώρο: αν δείτε έναν άνθρωπο μαζί με σκύλο οδηγό, μην πλησιάσετε για να χαϊδέψετε το ζώο —θα αποσπάσετε την προσοχή του και ενδέχεται να θέσετε σε κίνδυνο τον άνθρωπο που καθοδηγεί.
Μια ακόμη πλευρά της προστασίας των ζώων παρουσιάζεται στην Κρήτη, όπου ξεκίνησε πιλοτικά η Αστυνομία Ζώων. Το εγχείρημα έγινε σε συνεργασία των υπουργείων Εσωτερικών και Προστασίας του Πολίτη με την ΜΚΟ Zero Stray Project, με στόχο την εφαρμογή του νόμου 4830/21 και του προγράμματος «Άργος»: καταπολέμηση της κακοποίησης (ενεργητικής και παθητικής) και μείωση των αδέσποτων. Η υπηρεσία λειτουργεί υπό τη σκέπη της ΓΕΠΑΔ Κρήτης και με πρωτοβουλία του στρατηγού Ν. Σπυριδάκη άρχισε τον Μάρτιο.
Ο συντονιστής αξιωματικός του Κλιμακίου Ελέγχου και Προστασίας Ζώων Ηρακλείου, Θεόδωρος Περιβόλας, περιγράφει το επιχειρησιακό πλαίσιο: εβδομαδιαία συνεργεία ελέγχων, ύπαρξη επικεφαλής ανά νομό και δυνατότητα επέμβασης τόσο μετά από καταγγελίες όσο και αυτεπάγγελτα. Οι πολίτες μπορούν να καταγγείλουν περιστατικά στο τοπικό τους αστυνομικό τμήμα ή να επικοινωνήσουν με τα διαθέσιμα τηλέφωνα έκτακτης ανάγκης (αναφέρθηκε και το 10410, καθώς και το 100). Στόχος των ελέγχων είναι ο έλεγχος του μικροτσίπ, του ηλεκτρονικού βιβλιαρίου, των εμβολιασμών και της στείρωσης. Σε περιπτώσεις αδέσποτων, ο κύριος ρόλος ανήκει στους δήμους, ωστόσο όπου υπάρχει κακοποίηση η αστυνομία παρεμβαίνει άμεσα.
Στην Κρήτη η Αστυνομία Ζώων αριθμεί περίπου 25 άτομα· στο Ηράκλειο το κλιμάκιο αποτελείται από επτά μέλη. Όπως παραδέχεται ο κ. Περιβόλας, το προσωπικό αυτό δεν αρκεί για την έκταση του προβλήματος· απαιτούνται περισσότερα στελέχη και συχνή ανανέωση, γιατί η δουλειά είναι απαιτητική — δεν περιορίζεται σε «γραπτές» κυρώσεις αλλά περιλαμβάνει και ενημέρωση, ευαισθητοποίηση και παρακολούθηση.
Από τα αφιερώματα αυτού του βίντεο προκύπτει ένα ξεκάθαρο μήνυμα: η σχέση μας με τα ζώα απαιτεί σεβασμό, ενημέρωση και θεσμικά εργαλεία. Οι σκύλοι οδηγοί μάς δείχνουν πώς η σωστή εκπαίδευση και η εμπιστοσύνη μπορούν να αλλάξουν ζωές. Η Αστυνομία Ζώων δείχνει ότι υπάρχει βούληση για προστασία — αλλά χρειάζεται ενίσχυση και διάχυση του μοντέλου πανελλαδικά.
Την ημέρα που γιορτάζουμε τα ζώα, ας θυμηθούμε την απλή αλλά κρίσιμη κανόνα: αν ένα ζώο εργάζεται, αφήστε το να κάνει τη δουλειά του. Και, για όσα ζώα χρειάζονται προστασία, υπάρχει πλέον ένας οργανωμένος δρόμος καταγγελίας και παρέμβασης — ας τον αξιοποιήσουμε.
Το άρθρο συντάχθηκε με τη βοήθεια του GretAi. Το Video “Κρήτη: Η πρώτη αστυνομία ζώων και οι καταγγελίες που δέχεται” αναρτήθηκε 04/10/2025 στο Youtube κανάλι ΕΡΤ Α.Ε.