Μπροστά στις σημαντικές καθυστερήσεις που καταγράφονται στην υλοποίηση των δράσεων αναβάθμισης κατοικιών, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας προετοιμάζει νέο «πακέτο» παρατάσεων για το σύνολο των προγραμμάτων «Εξοικονομώ».
Οι επενδύσεις που ξεκίνησαν το 2021 αναμένεται να λάβουν ως απόλυτο χρονικό ορίζοντα το τέλος Ιουνίου 2026, ώστε να μην κινδυνεύσει η χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και να δοθεί η δυνατότητα σε χιλιάδες δικαιούχους να ολοκληρώσουν τα έργα τους. Οι παρατάσεις αφορούν 15 προγράμματα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο και οι οποίες πρέπει να έχουν κλείσει έως τον Αύγουστο του 2026, με νέες προθεσμίες ολοκλήρωσης στις 30 Απριλίου, 31 Μαΐου και 30 Ιουνίου 2026.
Η ανάγκη για παράταση προέκυψε από καθυστερήσεις σε διάφορα στάδια της εφαρμογής: συγκέντρωση δικαιολογητικών, διαδικασίες έγκρισης και εκτέλεσης των έργων, με αποτέλεσμα πολλές επενδύσεις να παραμένουν ανολοκλήρωτες. Το ζήτημα έχουν θέσει με επιστολή τους και τοπικοί φορείς, όπως το τμήμα Δυτικής Μακεδονίας του ΤΕΕ, που προειδοποιεί για κίνδυνο απώλειας ευρωπαϊκών και εθνικών πόρων, πιθανή απένταξη χρηματοδοτήσεων και πλήγμα στην αξιοπιστία της χώρας.
Μεταξύ των προγραμμάτων που πρόκειται να παραταθούν περιλαμβάνονται τα «Εξοικονομώ 2021», «Εξοικονομώ 2023», «Εξοικονομώ-Ανακαινίζω για Νέους» και το «Εξοικονομώ 2025». Το «Εξοικονομώ 2021», το οποίο έχει λάβει διαδοχικές παρατάσεις και επί του παρόντος λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου, είχε προϋπολογισμό 1,5 δισ. ευρώ και στοχεύει στη βελτίωση της ενεργειακής κλάσης κατοικιών κατά τουλάχιστον δύο βαθμίδες, με επιδοτήσεις για παρεμβάσεις από αλλαγή κουφωμάτων έως εγκατάσταση ηλιακών θερμοσιφώνων και επιπλέον κίνητρα για ευάλωτες ομάδες.
Και το «Εξοικονομώ 2023» λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου, ενώ στην αγορά αναφέρουν ότι πολλά έργα έχουν παγώσει και επικρατεί αβεβαιότητα μεταξύ των δικαιούχων. Υπενθυμίζεται ότι σε προηγούμενες παρατάσεις είχε δοθεί ως τελική ημερομηνία ολοκλήρωσης η 30ή Σεπτεμβρίου για αιτήσεις που υπεγράφησαν μετά τις 27 Ιουνίου 2023, ενώ ανάλογη παράταση ισχύει και για αιτήσεις πριν τις 30 Μαρτίου 2023 εφόσον έχει μεταφερθεί η χρηματοδότηση στους αναδόχους.
Το «Εξοικονομώ 2025» άνοιξε για αιτήσεις τον Ιανουάριο, με προθεσμία υποβολής έως τις 10 Μαρτίου και προϋπολογισμό 434 εκατ. ευρώ. Το πρόγραμμα δίνει έμφαση στις ευάλωτες ομάδες και στους πληγέντες από φυσικές καταστροφές, προσφέροντας επιδοτούμενα δάνεια με μειωμένο επιτόκιο και επιδοτήσεις που κυμαίνονται από 50% έως 100%, ανάλογα με το εισόδημα και τις ανάγκες των ωφελούμενων.
Για το πρόγραμμα «Εξοικονομώ-Ανακαινίζω για Νέους» εκδόθηκαν αποφάσεις υπαγωγής μόλις στις 11/9/2025, με τις αρμόδιες αρχές να καλούν τους δικαιούχους να ολοκληρώσουν όλα τα στάδια σε διάστημα μικρότερο των τεσσάρων μηνών, ενώ παραμένει ανοικτό το ζήτημα της επιδότησης του σκέλους της ανακαίνισης.
Οι καθυστερήσεις έχουν προβληματίσει την πολιτική ηγεσία του υπουργείου, με τον υπουργό Σταύρο Παπασταύρου να προαναγγέλλει την πιθανή ανάθεση της διαχείρισης των προγραμμάτων σε προμηθευτές ηλεκτρικής ενέργειας και την αποπληρωμή των έργων μέσω των λογαριασμών ρεύματος. Η προοπτική αυτή έχει προκαλέσει αντιδράσεις από εμπορικά καταστήματα και επαγγελματίες, που ζητούν ενεργό ρόλο στη διαδικασία.
Σε πρόσφατη ανακοινωσή του ο Εμπορικός Σύλλογος Πειραιά επισημαίνει ότι το κράτος οφείλει να διασφαλίσει ανοιχτό πλαίσιο συμμετοχής για μηχανικούς, τεχνικά γραφεία και καταστήματα, να αποφύγει πρακτικές που συγκεντρώνουν την αγορά σε λίγους παρόχους και να στηρίξει τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα που έχει επενδύσει σε ανθρώπινο δυναμικό και τεχνογνωσία. Όπως υπογραμμίζει, η εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών χωρών δείχνει ότι η συμμετοχή της πραγματικής αγοράς —μηχανικών, εξειδικευμένων επιχειρήσεων και καταστημάτων— είναι κρίσιμη για την επιτυχή πράσινη μετάβαση, την οικονομία και την κοινωνία.
Το άρθρο συντάχθηκε με τη βοήθεια του GretAi με πληροφορίες απο απο https://www.ienergeia.gr/xristika/38464/pro-ton-pylon-paratasi-sta-programmata-eksoikonomo