Με το χαρακτηριστικό, μαύρο χιούμορ του, ο Τζίμης Πανούσης είχε φανταστεί από καιρό ένα όχι και τόσο φανταστικό μέλλον — και το αποτύπωσε σκωπτικά σε ένα σύντομο ραδιοφωνικό σκετς από την εκπομπή του “Δούρειος ήχος” στον σταθμό city 99,5 FM. Το απόσπασμα που παρουσιάζουμε εδώ λειτουργεί σήμερα περισσότερο ως προειδοποίηση παρά ως απλή σάτιρα: μια απλή παραγγελία πίτσας μετατρέπεται σε σπασμωδική αποκάλυψη του ψηφιακού φακελώματος.
Στην αναπαράσταση, ο πελάτης καλεί για να παραγγείλει πίτσα. Ωστόσο, πριν ακόμα εκφωνήσει την επιθυμία του, η φωνή στην άλλη άκρη του τηλεφώνου έχει ήδη πρόσβαση σε κάθε πτυχή της ζωής του: εθνικός αριθμός ταυτότητας, διεύθυνση, τηλέφωνα, ιατρικός φάκελος, τραπεζικά στοιχεία και ακόμα και το ιστορικό των βιβλιοθηκών που επισκέφθηκε. Το αποτέλεσμα είναι κωμικό και τελείως ανατριχιαστικό ταυτόχρονα — η εταιρεία αρνείται να στείλει μια «επικίνδυνη» για την υγεία του πίτσα με κρέας, προτείνει αντί γι’ αυτήν ένα «light» προϊόν, μπλέκει ζητήματα πληρωμών και κατάσχεσης οχήματος και καταλήγει σε κραυγαλέα παραβίαση ιδιωτικότητας.
Συγκεκριμένα, το σκηνικό αποκαλύπτει πώς μια τεχνολογική «εξυπηρέτηση» μεταμορφώνεται σε μηχανισμό ελέγχου: η ευκολία πληρωμών, η πρόσβαση σε πληροφορίες και οι διαφημιστικές υποσχέσεις συνοδεύονται από όρους που στερούν την αυτονομία του ατόμου. Επιπλέον, ο σαρκασμός του Πανούση δεν μένει στη σάτιρα του παρόντος· προωθεί μια προφητική κριτική για τον «προσωπικό αριθμό» — την ιδέα ενός μοναδικού κωδικού που συγκεντρώνει κάθε πτυχή της ζωής μας. Σήμερα αυτό το σενάριο δεν ακούγεται τόσο ακραίο: η ψηφιοποίηση και ο κεντρικός έλεγχος δεδομένων έχουν ήδη αλλάξει την καθημερινότητά μας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι, πριν από περίπου δύο δεκαετίες, ο Πανούσης είχε ήδη «χαρτογραφήσει» τις παγίδες αυτού του συστήματος με την ίδια καυστική δεινότητα που τον έκανε γνωστό. Η σατιρική του ματιά τόνιζε ότι η τεχνολογία μπορεί να προσφέρει διευκολύνσεις, αλλά πάντα με τίμημα — και το τίμημα συνήθως είναι η προσωπική ελευθερία και η ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Σήμερα, ενώ ο όρος αλλάζει και οι εφαρμογές γίνονται πιο σύνθετες, η ουσία της προειδοποίησής του παραμένει επίκαιρη.
Τζίμης Πανούσης — μουσικός, σατιρικός κωμικός και ραδιοφωνικός παραγωγός — υπηρέτησε με το έργο του την κριτική διάθεση απέναντι στην εξουσία και τις κοινωνικές παθογένειες. Γεννημένος στην Αθήνα το 1954, έφυγε από τη ζωή στις 13 Ιανουαρίου 2018. Η κληρονομιά του παραμένει ζωντανή στις μικρές και μεγάλες στιγμές όπου η σάτιρα συνδυάζει το γέλιο με την αιχμηρή κοινωνική παρατήρηση.
Τελικά, το μικρό αυτό ραδιοφωνικό επεισόδιο λειτουργεί ως υπενθύμιση: όταν η τεχνολογία υπόσχεται να «ξεκλειδώσει τα πάντα», ας θυμόμαστε να ελέγχουμε ποιος και πώς κρατά τα κλειδιά. Ο Τζίμης το είχε πει με γέλιο· εμείς οφείλουμε να το σκεφτούμε σοβαρά.
Το άρθρο συντάχθηκε με τη βοήθεια του GretAi. Το Video “Τζίμης Πανούσης – Προσωπικός αριθμός.” αναρτήθηκε 12/06/2025 στο Youtube κανάλι Kostas Romaniotis