Στο 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης τρεις ελληνικές παραγωγές ξεχώρισαν στο Διεθνές Διαγωνιστικό Πρόγραμμα, επιβεβαιώνοντας την ποικιλία και τη φρέσκια δυναμική του σύγχρονου ελληνικού σινεμά. Οι ταινίες —η Αρκουδότρυπα (Χρυσιάννα Παπαδάκη, Στέργιος Ντινόπουλος), το Μπιτσκόμπερ (Αριστοτέλης Μαραγκός) και το Γοργονά (Εύη Καλογηροπούλου)— προσεγγίζουν με διαφορετικό τρόπο θέματα ταυτότητας, τόπου και αγώνα, ενώ φέρνουν στο προσκήνιο δημιουργούς με ξεκάθαρη καλλιτεχνική φωνή.
Αρκουδότρυπα — ένα μικρό-μεγάλο love story
Η Αρκουδότρυπα ξεκίνησε ως βραβευμένο μικρού μήκους —είχε κερδίσει πριν από δύο χρόνια τον Χρυσό Διόνυσο στο Φεστιβάλ Μικρού Μήκους Δράμας— και εξελίχθηκε σε μεγάλου μήκους από τους ίδιους δημιουργούς. Η ταινία, που κέρδισε πρόσφατα το βραβείο Europa Cinemas Label στο τμήμα Giornate degli Autori της Βενετίας, έκανε εδώ την ελληνική της πρεμιέρα στη Θεσσαλονίκη. Πρόκειται για ένα ρεαλιστικό αλλά και σχεδόν λαϊκό love story που παίζει με την αντίθεση επαρχίας—πόλης: μέσα από τις ζωές δύο γυναικών, της ηρωίδας που φεύγει για την πόλη και της Αργυρώς από κτηνοτροφική οικογένεια, η ταινία εξετάζει την αναζήτηση ελευθερίας, το πώς οι κοινωνικές και οικογενειακές πιέσεις διαμορφώνουν επιλογές και πώς η επιστροφή —στον τόπο και στον έρωτα— μπορεί να είναι μια πράξη αυτοπροσδιορισμού. Συνδυάζοντας παραδοσιακά και σύγχρονα στοιχεία, η ταινία αποφεύγει εύκολες απαντήσεις και προτιμά την πολυπλοκότητα των ανθρώπινων σχέσεων.
Μπιτσκόμπερ — ποίηση της θάλασσας και οι εσωτερικές μεταμορφώσεις
Ο Αριστοτέλης Μαραγκός παρουσιάζει τη δεύτερη μεγάλου μήκους του με τίτλο Μπιτσκόμπερ, μια ταινία που αντλεί έμπνευση από την ποιητική παράδοση του Νίκου Καββαδία και από μια αληθινή ιστορία για ένα άσυλο αστέγων στη Βαρσοβία, όπου μια ομάδα καλείται να φτιάξει ένα καράβι χωρίς σκοπό ταξιδιού. Κεντρικός χαρακτήρας είναι ο Ηλίας, ένας άνθρωπος που λαχταρά τη θάλασσα και ονειρεύεται να συγκροτήσει ένα πλοίο από παλιά σίδερα, αλλά έρχεται αντιμέτωπος με την πραγματικότητα και τη φύση του. Η ταινία διερευνά το αρχέτυπο του beachcomber —του ναυτικού ή του περιπλανώμενου που έλκεται διαρκώς από τη θάλασσα— και το δίλημμα ανάμεσα στο όνειρο και στην ανάληψη της ευθύνης να το πραγματοποιήσεις. Μέσα από αυτό το ποιητικό πλαίσιο, η ταινία μιλά για τον φόβο της μεταμόρφωσης και την προσπάθεια να γίνεις η εκδοχή του εαυτού σου που θα λογαριάζει το όνειρο βιώσιμο.
Γοργονά — δράση, αντίσταση και γυναικεία χειραφέτηση
Η πρώτη μεγάλου μήκους της Εύης Καλογηροπούλου, Γοργονά, μεταφέρει τον θεατή σε ένα άχρονο δυστοπικό μέλλον: μια πατριαρχική πολυκρατία μαστίζεται από βία και περιβαλλοντική ρύπανση. Στην κορυφή της εξουσίας βρίσκεται ένας άρρωστος ηγέτης, ενώ δύο γυναίκες, η Μαρία και η Ελένη, εξεγείρονται και μετατρέπονται σε σύμβολα αντίστασης και μεταμόρφωσης. Γυρισμένη στην Ελευσίνα, η ταινία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στη Διεθνή Εβδομάδα Κριτικής του Φεστιβάλ Βενετίας και συνδυάζει στοιχεία action cinema με έντονη πολιτική και κοινωνική χροιά: πατριαρχία, περιβαλλοντική κρίση, σεξουαλικότητα και τα όρια της βίας ως μέσου αντίστασης. Η δημιουργός προσεγγίζει το θέμα ως εικαστικός και κινηματογραφίστρια —επιχειρώντας να εξερευνήσει τις επιλογές μιας γυναίκας μέσα σε ένα καταπιεστικό σύστημα— και αναγνωρίζει τόσο τις προκλήσεις όσο και τις ατέλειες ενός τέτοιου εγχειρήματος.
Συμπερασματικά
Οι τρεις αυτές ταινίες δείχνουν ότι το ελληνικό σινεμά συνεχίζει να δοκιμάζει διαφορετικές φόρμες και θεματικές: από το εσωτερικό τοπίο ενός χωριού και τους έρωτες που σημάδεψαν ζωές, στη σχέση ανθρώπου–θάλασσας και στις ποιητικές εμμονές, μέχρι την κινηματογραφική ανάγνωση της πατριαρχίας σε ένα δυστοπικό πλαίσιο. Κοινός παρονομαστής είναι η επιμονή στις ανθρώπινες ιστορίες και η τόλμη των δημιουργών να αναμετρηθούν με κοινωνικά και υπαρξιακά ερωτήματα, μέσα από γλώσσες κινηματογραφικές τόσο ποικίλες όσο και φρέσκιες.
Το άρθρο συντάχθηκε με τη βοήθεια του GretAi. Το Video “66o Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης: Οι τρεις ελληνικές ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού” αναρτήθηκε 07/11/2025 στο Youtube κανάλι euronews (στα ελληνικά)