Η γρήγορη άνοδος της κινεζικής τεχνολογίας δεν είναι πια απλά μια τάση — είναι μια στρατηγική πραγματικότητα που διαμορφώνει το μέλλον. Από το DeepSeek, τον νέο κινεζικό chatbot που έχει προκαλέσει παγκόσμιο ενδιαφέρον, μέχρι εφαρμογές όπως το TikTok, το CapCut, και πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου όπως το Shein και το Temu, η Κίνα διεισδύει σε κάθε γωνιά της ψηφιακής και φυσικής οικονομίας.
Η στροφή αυτή έχει τις ρίζες της σε ένα φιλόδοξο σχέδιο που ξεκίνησε το 2015: το Made in China 2025. O στόχος ήταν σαφής — να μετασχηματισθεί η χώρα από «εργοστάσιο του κόσμου» σε παγκόσμιο κόμβο καινοτομίας, με δική της, ανεξάρτητη αλυσίδα προμηθειών σε κρίσιμες τεχνολογίες. Δέκα χρόνια μετά, τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά: σε πολλούς τομείς η Κίνα όχι μόνο έχει προσεγγίσει τα παγκόσμια πρωτοπόρα κέντρα, αλλά σε κάποιες περιπτώσεις τα ξεπερνά.
Αυτή η πρόοδος είναι ορατή στους τομείς των ηλεκτρικών οχημάτων, των μπαταριών και της ηλιακής ενέργειας. Εταιρείες όπως η BYD έχουν οδηγήσει την Κίνα στην κορυφή της παγκόσμιας πώλησης αυτοκινήτων, ενώ η χώρα παράγει σήμερα το μεγαλύτερο μέρος των μπαταριών και ελέγχει το 80–95% της παγκόσμιας αλυσίδας παραγωγής ηλιακών πάνελ. Εκτιμήσεις προβλέπουν ότι μέχρι το 2028 το 60% της παγκόσμιας ανανεώσιμης ενέργειας μπορεί να παράγεται στην Κίνα.
Στον χώρο των drone, η DJI κυριαρχεί: περίπου το 70% του βουίσματος που ακούμε πιθανότατα προέρχεται από drone κατασκευασμένο στο Σενζέν. Στον τομέα της κβαντικής έρευνας, οι κινεζικοί ερευνητικοί φορείς δημοσιεύουν περισσότερες εργασίες ετησίως από οποιαδήποτε άλλη χώρα, ενώ στην τεχνητή νοημοσύνη οι κινεζικές εταιρείες καταθέτουν περισσότερες πατέντες από κάθε άλλο έθνος.
Πώς όμως επετεύχθη αυτός ο μετασχηματισμός; Το κλειδί ήταν ένα κράτος-πυλώνας πολιτικής και χρηματοδότησης: το κινεζικό μοντέλο «κρατικού καπιταλισμού» όρισε ερευνητικές προτεραιότητες, διοχέτευσε τεράστια κεφάλαια και προσέλκυσε επιστήμονες, συχνά με δελεαστικές προτάσεις επιστροφής από το εξωτερικό. Το Κογκρέσο των ΗΠΑ κατέγραψε σχέδιο για αύξηση χρηματοδότησης ή εξαγορών ύψους $1,5 τρισ. για έρευνα και ανάπτυξη· μέχρι το 2020 είχαν δαπανηθεί πάνω από $627 δισ. Σύγχρονα ερευνητικά κέντρα άνθησαν σε τεχνολογικά οικοσυστήματα πόλεων όπως το Σενζέν.
Παράλληλα όμως, η άνοδος προκάλεσε εντάσεις. Οι ΗΠΑ και σύμμαχοί τους έχουν επιβάλει περιορισμούς, επισημαίνοντας παραβιάσεις πνευματικής ιδιοκτησίας και κυβερνοπειρατεία — κατηγορίες που η Κίνα αρνείται. Υπό την πίεση εξωτερικών κυρώσεων, η Κίνα επέλεξε στρατηγικά να ακολουθήσει πολιτικές αυτοσυντηρησιμότητας σε κρίσιμους τομείς τεχνολογίας.
Το παράδειγμα της Huawei είναι χαρακτηριστικό: μετά τις σοβαρές κυρώσεις του 2019 και τον αποκλεισμό από δυτικές προμήθειες, η εταιρεία αναπροσάρμοσε την στρατηγική της και επένδυσε βαριά στην κατασκευή μικροτσίπ, παρουσιάζοντας εντυπωσιακά προϊόντα το 2023. Αντίστοιχα, το DeepSeek ισχυρίστηκε ότι, παρότι δεν είχε πρόσβαση στα πιο σύγχρονα chips για την εκπαίδευση μοντέλων, κατάφερε να καινοτομήσει αλγοριθμικά και να παράγει ανταγωνιστικό αποτέλεσμα με λιγότερους πόρους — ξαφνιάζοντας τη βιομηχανία δυτικών εταιρειών.
Τα επιτεύγματα αυτά έχουν προκαλέσει αντιδράσεις: οι ΗΠΑ εξετάζουν μέτρα για τεχνολογικές πλατφόρμες όπως το TikTok για λόγους εθνικής ασφάλειας, ενώ επενδύουν δισεκατομμύρια για να διατηρήσουν το προβάδισμά τους στη μικροηλεκτρονική και την τεχνητή νοημοσύνη. Επιπλέον, χώρες όπως η Γερμανία και η Ιαπωνία αναπτύσσουν δικές τους αντιπολιτικές για να ανταγωνιστούν.
Όμως τα τεχνολογικά ρήγματα παραμένουν. Η Κίνα εξακολουθεί να υστερεί σε ορισμένους τομείς της προηγμένης κατασκευής chips και οι πρόσθετες κυρώσεις ενδέχεται να επιβραδύνουν περαιτέρω την πρόοδο. Από την άλλη πλευρά, η συνδυασμένη δύναμη δημόσιου σχεδιασμού, τεράστιων επενδύσεων και επιχειρηματικής ευελιξίας έχει δημιουργήσει έναν νέο, ισχυρό παίκτη στην παγκόσμια τεχνολογική σκακιέρα — φιλόδοξο, προετοιμασμένο και υπομονετικό.
Συνολικά, η άνοδος της κινεζικής τεχνολογίας αναδιαμορφώνει τις παγκόσμιες αλυσίδες αξίας και επιβάλλει σε Δύση και Ανατολή να επανεξετάσουν πολιτικές, επενδύσεις και στρατηγικές για την επόμενη δεκαετία. Μπροστά μας ανοίγει μια νέα φάση ανταγωνισμού και συνεργασίας, όπου η καινοτομία και η γεωπολιτική αλληλεπιδρούν με πρωτοφανή ένταση.
Δείτε το Video: DeepSeek, TikTok, Temu: How China is taking the lead in tech – BBC World Service*
*Για υπότιτλους πατήστε στο CC για να τους ενεργοποιήσετε και έπειτα απο το Settings επιλέξτε την επιθυμητή γλώσσα.
Το άρθρο συντάχθηκε με τη βοήθεια του GretAi. Το Video “DeepSeek, TikTok, Temu: How China is taking the lead in tech – BBC World Service” αναρτήθηκε 07/02/2025 στο Youtube κανάλι BBC World Service