Το καλοκαίρι του 1974, η τουρκική εισβολή στην Κύπρο αποτέλεσε μία από τις πιο καθοριστικές στιγμές της σύγχρονης ιστορίας της Ανατολικής Μεσογείου. Πενήντα ένα χρόνια μετά, μια άγνωστη μέχρι σήμερα διάσταση αυτής της περιόδου έρχεται στο φως, μέσα από τη μαρτυρία του τότε πρέσβη της Λιβύης στην Άγκυρα, Σουλεϊμάν Αλί Ατέιγκα. Η κατάθεσή του αποκαλύπτει τον καθοριστικό ρόλο που διαδραμάτισε η Λιβύη στο πλευρό της Τουρκίας, προσφέροντας κρίσιμη στρατιωτική και ενεργειακή στήριξη σε μια στιγμή όπου η Άγκυρα βρισκόταν απομονωμένη και αντιμέτωπη με τεράστιες πιέσεις από τη Δύση.
Η μυστική αποστολή και η απόφαση του Καντάφι
Όπως περιγράφει ο Σουλεϊμάν Ατέιγκα, η εμπλοκή της Λιβύης ξεκίνησε με μια προσωπική εντολή του Μουαμάρ Καντάφι. Ο Λίβυος ηγέτης εκτίμησε ότι «ο ισλαμικός κόσμος χρωστά στους Τούρκους ένα χρέος που δεν μπορεί να αποπληρωθεί» και αποφάσισε να στηρίξει άμεσα την Άγκυρα. Η Τουρκία εκείνη την περίοδο είχε άμεση ανάγκη από καύσιμα και πολεμικό υλικό, ενώ τα βλέμματα των ΗΠΑ και των δυτικών συμμάχων της ήταν στραμμένα πάνω της, περιορίζοντας κάθε δυνατότητα ανεφοδιασμού.
Η Λιβύη προσέφερε αρχικά 170.000 τόνους πετρελαίου, αποστέλλοντάς τους μάλιστα μέσω ελληνικού πλοίου ώστε να μην κινήσει υποψίες. Ταυτόχρονα, ξεκίνησε μια μυστική αερογέφυρα: αφαιρέθηκαν καθίσματα από πολιτικά αεροσκάφη και στη θέση τους φορτώθηκαν όπλα και πυρομαχικά με προορισμό την Τουρκία. Ο ίδιος ο Ατέιγκα βρισκόταν στο αεροδρόμιο της Άγκυρας για τέσσερα συνεχόμενα βράδια, επιβλέποντας προσωπικά τη ροή των εφοδίων.
Η στρατηγική διάσταση της στήριξης
Η συμβολή της Λιβύης δεν περιορίστηκε μόνο στο πετρέλαιο και τον εξοπλισμό. Σύμφωνα με τη μαρτυρία του πρώην πρέσβη, λιβυκά πολεμικά αεροσκάφη μεταφέρθηκαν μυστικά στη στρατιωτική βάση του Μπαλίκεσίρ, βάφτηκαν εκ νέου και προστέθηκαν στον τουρκικό στόλο.
Πήγες:
Sigmalive – Η Λιβύη αποκαλύπτει πώς στήριξε την Τουρκία στην Κύπρο
https://www.sigmalive.com/news/all/1283241/h-livyi-apokalyptei-pws-stirikse-tin-toyrkia-stin-eisvoli-stin-kypro-to-1974
Militaire.gr – Ο Καντάφι και η στρατιωτική υποστήριξη στην Τουρκία
https://www.militaire.gr/o-kantafi-kai-ta-opla-poy-esteile-stin-toyrkia-gia-tin-eisvoli-stin-kypro
Geopolitico.gr – Στρατηγική συνεργασία Λιβύης-Τουρκίας το 1974
Η Λιβύη αποκαλύπτει: Πώς στήριξε την Τουρκία στην εισβολή στην Κύπρο το 1974
Η συνεργασία με την τουρκική κυβέρνηση
Η ενεργοποίηση της λιβυκής βοήθειας έγινε μέσα από στενή συνεργασία με μέλη της τότε τουρκικής κυβέρνησης. Ο Ατέιγκα θυμάται πως έλαβε μια εκτενή λίστα αναγκών μέσω του υπουργού Επικρατείας Χασάν Ακσάι, η οποία στάλθηκε αμέσως στον Καντάφι. Η απάντηση ήταν θετική σε όλα τα αιτήματα. Λίγο αργότερα, ο Ατέιγκα ταξίδεψε στη Λιβύη μαζί με τον τότε υπουργό Ενέργειας του CHP, Ντενίζ Μπαϊκάλ, ο οποίος παρουσίασε νέο φάκελο με επιπλέον απαιτήσεις. Και αυτή τη φορά, ο Καντάφι απάντησε θετικά, παρά τις ασφυκτικές πιέσεις από τις δυτικές δυνάμεις. Η τακτική που ακολουθήθηκε για την αποφυγή των ελληνικών και δυτικών ραντάρ ήταν επίσης ευρηματική: τουρκικά αεροσκάφη κατευθύνονταν πρώτα στη Λιβύη, ανεφοδιάζονταν εκεί και από τον νότο εισέρχονταν στο πεδίο μάχης στην Κύπρο. Με αυτόν τον τρόπο ξεπεράστηκαν τα εμπόδια και οι αιφνιδιαστικές επιχειρήσεις μπόρεσαν να υλοποιηθούν.
Η στάση του αραβικού κόσμου
Η μαρτυρία του Ατέιγκα φωτίζει επίσης τη στάση των υπόλοιπων αραβικών χωρών. Σύμφωνα με τον ίδιο, η μεγάλη πλειονότητα των αραβικών κρατών προτίμησε να τηρήσει ουδέτερη στάση, αποφεύγοντας να στηρίξει την Τουρκία για να μην έρθει σε αντιπαράθεση με τη Δύση και την Ελλάδα. Εξαίρεση αποτέλεσε η Σαουδική Αραβία, αν και η στάση της δεν υπήρξε ενεργητική. Αντίθετα, το Ιράν της εποχής εμφανιζόταν πιο κοντά στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Η Λιβύη ξεχώρισε σε αυτό το πλαίσιο, προσφέροντας απροκάλυπτη και ουσιαστική βοήθεια. Για τον Καντάφι, η ιστορική σχέση της Λιβύης με την Οθωμανική Αυτοκρατορία, αλλά και η ανάγκη να αποτραπεί η δημιουργία ενός «σιωνιστικού νησιού» στην Κύπρο, υπήρξαν καθοριστικοί παράγοντες στη λήψη της απόφασης.
Η οπτική του Καντάφι και η Οθωμανική κληρονομιά
Σύμφωνα με τον Ατέιγκα, ο Καντάφι θεωρούσε την παρουσία της Τουρκίας στη Λιβύη ιστορικά αναγκαία. Υποστήριζε ότι χωρίς τους Οθωμανούς, η Λιβύη θα είχε γίνει μια μη μουσουλμανική χώρα ήδη από τον 15ο αιώνα. Για τον λόγο αυτόν, η Τουρκία είχε, κατά τον Λίβυο ηγέτη, μια ιστορική αποστολή στη διατήρηση της ισλαμικής ταυτότητας της περιοχής. Αυτή η οπτική εξηγεί και το γιατί η Λιβύη λειτούργησε με τέτοια αποφασιστικότητα στο πλευρό της Άγκυρας το 1974. Ο ίδιος ο Ατέιγκα αναφέρει πως, όπως τότε, έτσι και σήμερα η Τουρκία βρίσκεται αντιμέτωπη με ανάλογες προκλήσεις στη Γάζα και τη Συρία, συχνά μόνη απέναντι στις δυτικές δυνάμεις και το Ισραήλ. Η αναλογία με την Κύπρο είναι, κατά τον ίδιο, προφανής: μια μάχη εναντίον μιας «σιωνιστικής-σταυροφορικής συμμαχίας» που επιχειρεί να αναδιατάξει τον χάρτη της περιοχής.
Το Video “Το ΣΟΚΑΡΙΣΤΙΚΟ ΜΥΣΤΙΚΟ της Λιβύης για την Εισβολή στην Κύπρο! // Άκου να δεις!” αναρτήθηκε 24/08/2025 στο Youtube κανάλι Άκου να δεις!