Ο Μεσαίωνας, μια περίοδος που καλύπτει περίπου χίλια χρόνια από τον 5ο έως τον 15ο αιώνα, ήταν μια εποχή μεγάλων αλλαγών και πολυπλοκότητας. Η ζωή διαμορφώθηκε από τη φεουδαρχία, τη θρησκεία και μια συχνά σκληρή και απρόβλεπτη καθημερινότητα. Παρά τις κακουχίες, ο μεσαιωνικός κόσμος ήταν πλούσιος σε πολιτισμό, καινοτομία και ιδιαιτερότητες που σήμερα μοιάζουν σχεδόν απίστευτες. Ενώ ορισμένες πτυχές της μεσαιωνικής ζωής έχουν ρομαντικοποιηθεί μέσα από ιστορίες ιπποτών και κάστρων, άλλες πρακτικές ήταν τόσο παράξενες και ξένες που μοιάζουν πιο κοντά στη φαντασία παρά στην πραγματικότητα. Ακολουθούν πέντε εξαιρετικές και παράξενες πτυχές της ζωής στον Μεσαίωνα που σήμερα φαίνονται εντελώς εξωπραγματικές.
1. Ο γαμπρός του σκαμνιού: Ο προσωπικός συνοδός του βασιλιά στην τουαλέτα
Μεταξύ των πιο εκπληκτικών πτυχών της μεσαιωνικής ζωής ήταν ο ρόλος του γαμπρού του σκαμνιού. Η θέση αυτή δημιουργήθηκε στις βασιλικές αυλές της Αγγλίας και το άτομο που την κατείχε είχε ένα μοναδικό και άκρως προσωπικό καθήκον: να βοηθάει τον βασιλιά στις ανάγκες του μπάνιου του. Η δουλειά περιελάμβανε τη διασφάλιση της άνεσης και της καθαριότητας του βασιλιά κατά τη διάρκεια των επισκέψεών του στην τουαλέτα, η οποία περιελάμβανε καθήκοντα όπως η διαχείριση των ενδυμάτων του και ακόμη και η βοήθειά του στη χρήση χαρτιού τουαλέτας – μια αποκλειστική πολυτέλεια εκείνη την εποχή.
Αν και μπορεί να φαίνεται ταπεινωτικός, αυτός ο ρόλος ήταν στην πραγματικότητα ένας ρόλος μεγάλου κύρους. Ο γαμπρός του σκαμνιού είχε στενή πρόσβαση στον βασιλιά και ήταν γνώστης προσωπικών και πολιτικών συζητήσεων. Αυτή η εγγύτητα καθιστούσε συχνά τον υπηρέτη έμπιστο σύμβουλο και έμπιστο πρόσωπο, που ασκούσε σημαντική επιρροή στη βασιλική αυλή. Η θέση αυτή προσέφερε επίσης σημαντικές ανταμοιβές, όπως πλούτο και ισχυρή κοινωνική θέση.
Σήμερα, η ιδέα ενός τέτοιου ρόλου μοιάζει αδιανόητη, δεδομένης της ιδιωτικότητας που παρέχουν οι σύγχρονες τουαλέτες. Ωστόσο, σε μια εποχή που η προσωπική υγιεινή ήταν ένα κοινό και δημόσιο ζήτημα, ο Γαμπρός του σκαμνιού έπαιζε έναν σημαντικό και σεβαστό ρόλο στη λειτουργία του βασιλικού οίκου.
2. Τα πιρούνια ήταν σχεδόν άγνωστα: Τρώγοντας με χέρια και μαχαίρια
Ένα άλλο παράξενο γεγονός για τη μεσαιωνική ζωή ήταν η πλήρης απουσία πιρουνιών στα περισσότερα μέρη της Ευρώπης μέχρι τον 16ο αιώνα. Ενώ τα πιρούνια χρησιμοποιούνταν σε ορισμένους πολιτισμούς για αιώνες, ήταν σε μεγάλο βαθμό άγνωστα στη μεσαιωνική Αγγλία και σε μεγάλο μέρος της Ευρώπης. Αντ’ αυτού, οι άνθρωποι έτρωγαν τα γεύματά τους χρησιμοποιώντας μαχαίρια, κουτάλια και τα χέρια τους.
Για το φαγητό, τα μαχαίρια χρησίμευαν ως εργαλεία πολλαπλών χρήσεων για το κόψιμο του κρέατος και το φόρτωμα του φαγητού, ενώ τα κουτάλια χρησιμοποιούνταν για σούπες ή βραστά φαγητά. Τα δάχτυλα χρησιμοποιούνταν συχνά για εργασίες όπως το κόψιμο του ψωμιού ή το μάζεμα μικρών μπουκιών φαγητού. Στη συνέχεια, οι πελάτες σκούπιζαν τα δάχτυλά τους σε τραπεζομάντιλα, χαρτοπετσέτες ή ακόμη και στα ρούχα τους.
Όταν τα πιρούνια άρχισαν να εμφανίζονται στην Ευρώπη, αντιμετωπίστηκαν με σκεπτικισμό ή και αντίσταση. Ορισμένοι τα θεωρούσαν περιττά ή πολύ υπερβολικά πολυτελή, ενώ άλλοι πίστευαν ότι ήταν αφύσικα ή αμαρτωλά λόγω της ομοιότητάς τους με το δίκρανο του διαβόλου. Με την πάροδο του χρόνου, ωστόσο, τα πιρούνια έγιναν της μόδας, ιδίως μεταξύ των ευγενών, και τελικά εξαπλώθηκαν σε όλες τις κοινωνικές τάξεις. Είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς σήμερα ένα γεύμα χωρίς πιρούνι, αλλά στο Μεσαίωνα, το φαγητό ήταν μια πολύ πιο πρακτική εμπειρία.
3. Μεσαιωνικές τουαλέτες και οι φοβεροί βόθροι
Η υγιεινή στον Μεσαίωνα ήταν στην καλύτερη περίπτωση υποτυπώδης και οι τουαλέτες απείχαν πολύ από τις καθαρές και αποτελεσματικές εγκαταστάσεις που χρησιμοποιούμε σήμερα. Τα περισσότερα μεσαιωνικά κάστρα και σπίτια διέθεταν απλές τουαλέτες που ονομάζονταν «γκαρντερόμπες». Αυτά ήταν μικρά δωμάτια με ένα κάθισμα που οδηγούσε σε ένα φρεάτιο ή λάκκο από κάτω. Σε ορισμένα κάστρα, το φρεάτιο κατέληγε απευθείας σε μια τάφρο ή χαντάκι, ενώ άλλα βασίζονταν σε βόθρους – μεγάλους λάκκους όπου συσσωρεύονταν τα απόβλητα με την πάροδο του χρόνου.
Η μυρωδιά αυτών των βόθρων μπορούσε να είναι ανυπόφορη και απαιτούσε τακτική συντήρηση. Αυτό το δυσάρεστο έργο ανατέθηκε σε εργάτες γνωστούς ως «γκονγκ αγρότες», οι οποίοι ήταν υπεύθυνοι για τον καθαρισμό των αποβλήτων. Αυτοί οι άνδρες έσκαβαν στους λάκκους, έβγαζαν με το φτυάρι τα απόβλητα και τα μετέφεραν με κάρα για να τα πετάξουν μακριά από το κάστρο ή την πόλη. Ήταν μια σπαρακτική και αποκρουστική εργασία, που την καθιστούσε μια από τις λιγότερο επιθυμητές δουλειές της εποχής.
Για τους απλούς πολίτες, η κατάσταση ήταν συχνά χειρότερη. Πολλοί βασίζονταν σε αυτοσχέδια αποχωρητήρια, δοχεία ή ακόμη και σε χαντάκια. Οι δρόμοι ήταν συχνά γεμάτοι με ανθρώπινα και ζωικά απόβλητα, συμβάλλοντας στην κακή υγιεινή και στην εξάπλωση ασθενειών όπως η χολέρα και η βουβωνική πανώλη.
Το Video “5 πράγματα που συνέβαιναν στο Μεσαίωνα και τώρα μοιάζουν εξωπραγματικά // Άκου να δεις!” αναρτήθηκε 08/12/2024 στο Youtube κανάλι Άκου να δεις!