Τι θα γινόταν αν η Αίγυπτος επιχειρούσε το αδιανόητο; Να πλημμυρίσει ένα κομμάτι της Σαχάρας για να δημιουργήσει μια λίμνη μεγαλύτερη από την Κρήτη. Πρόκειται για ένα σχέδιο που υπάρχει εδώ και πάνω από έναν αιώνα και θα μπορούσε να λύσει το ενεργειακό πρόβλημα της χώρας… αλλά ένας τεράστιος κίνδυνος το εμποδίζει να γίνει πραγματικότητα.
Στη μέση της αχανούς ερήμου της Αιγύπτου, υπάρχει ένα γεωγραφικό παράδοξο. Ένα μέρος τόσο χαμηλό, που μοιάζει σαν η Γη να έχει βουλιάξει. Αυτό το μέρος ονομάζεται Κοιλάδα Κατάρα, και για περισσότερο από έναν αιώνα, στοιχειώνει τη φαντασία μηχανικών και κυβερνήσεων. Η ιδέα είναι μεγαλοπρεπής και τρομακτική ταυτόχρονα: να σκάψουν ένα κανάλι από τη Μεσόγειο Θάλασσα και να αφήσουν το νερό να κυλήσει προς τα κάτω, δημιουργώντας μια νέα, τεχνητή θάλασσα στην καρδιά της ερήμου. Ένα έργο που θα άλλαζε τον χάρτη της Αφρικής για πάντα. Αλλά πίσω από αυτή τη φιλόδοξη εικόνα κρύβονται τεράστιες προκλήσεις, δισεκατομμύρια δολάρια και ερωτήματα που κανείς δεν μπορεί να απαντήσει με σιγουριά. Είναι αυτό το έργο η σωτηρία της Αιγύπτου ή μια περιβαλλοντική καταστροφή που περιμένει να συμβεί;
Το Πρόβλημα – Η Ασφυξία ενός Έθνους
Για να καταλάβουμε γιατί η Αίγυπτος θα σκεφτόταν καν ένα τόσο ακραίο σχέδιο, πρέπει πρώτα να δούμε την τεράστια πίεση που αντιμετωπίζει. Η Αίγυπτος είναι μια χώρα-παράδοξο. Ενώ η συνολική της έκταση είναι τεράστια, σχεδόν το 96% του πληθυσμού της ζει στριμωγμένο σε μόλις 4% της γης, σε μια στενή, πράσινη λωρίδα κατά μήκος του ποταμού Νείλου. Σήμερα, ο πληθυσμός της Αιγύπτου πλησιάζει τα 113 εκατομμύρια ανθρώπους και συνεχίζει να αυξάνεται με ραγδαίους ρυθμούς.
Αυτή η δημογραφική έκρηξη δημιουργεί μια ασφυκτική πίεση σε δύο κρίσιμους τομείς: την ενέργεια και τον ζωτικό χώρο. Κάθε χρόνο, η χώρα χρειάζεται όλο και περισσότερη ηλεκτρική ενέργεια για να τροφοδοτήσει τις πόλεις, τις βιομηχανίες και τα σπίτια της. Παρά το γεγονός ότι ήταν εξαγωγέας φυσικού αερίου τα προηγούμενα χρόνια, η αυξανόμενη εγχώρια ζήτηση και η μείωση της παραγωγής έχουν δημιουργήσει ελλείμματα, αναγκάζοντας την Αίγυπτο να εισάγει υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG) για να καλύψει τις ανάγκες της, ειδικά τους καλοκαιρινούς μήνες. Είναι μια ενεργειακή κρίση που σιγοβράζει.
Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση αναζητά απεγνωσμένα τρόπους να «σπάσει» τα γεωγραφικά δεσμά του Νείλου. Γι’ αυτό υλοποιεί ήδη το τεράστιο έργο «Νέο Δέλτα», που στοχεύει στην άρδευση ερημικών εκτάσεων με νερό από τον Νείλο, ένα εγχείρημα εντελώς ξεχωριστό από την ιδέα της Κατάρα. Το ερώτημα δεν είναι απλώς πώς θα βρεθεί ενέργεια για τους υπάρχοντες πολίτες, αλλά πώς θα δημιουργηθεί ένα βιώσιμο μέλλον για τις επόμενες γενιές, μακριά από την ολοένα και πιο πυκνοκατοικημένη κοιλάδα του Νείλου.
Η Γεωγραφική Ανωμαλία
Και κάπου εδώ, η φύση προσφέρει μια παράξενη, σχεδόν μυθική λύση. Περίπου 55 χιλιόμετρα νότια των ακτών της Μεσογείου, βρίσκεται η Κοιλάδα Κατάρα. Δεν είναι μια συνηθισμένη κοιλάδα. Είναι μια τεράστια βυθισμένη περιοχή γης με έκταση σχεδόν 20.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, σχεδόν διπλάσια από την Κύπρο. Το πιο εντυπωσιακό χαρακτηριστικό της είναι το υψόμετρό της. Το μεγαλύτερο μέρος της βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, φτάνοντας σε σημεία ακόμα και τα 133 μέτρα χαμηλότερα. Είναι το δεύτερο χαμηλότερο σημείο στην Αφρική, μετά τη Λίμνη Ασσάλ στο Τζιμπουτί. Αυτό το γεωλογικό φαινόμενο δημιουργήθηκε από εκατομμύρια χρόνια διάβρωσης, όπου ο άνεμος και η αλμύρα αποσάθρωσαν κυριολεκτικά το έδαφος. Σήμερα, είναι ένας τόπος απόκοσμος και αφιλόξενος, γεμάτος αλμυρές λίμνες και κινούμενους αμμόλοφους.
Αλλά για έναν μηχανικό, αυτή η κοιλάδα δεν είναι απλώς μια τρύπα στην έρημο. Είναι μια γιγαντιαία, φυσική μπαταρία που περιμένει να ενεργοποιηθεί. Η διαφορά υψομέτρου μεταξύ της Μεσογείου και του πυθμένα της είναι μια τεράστια πηγή δυνητικής ενέργειας. Και η ιδέα για την εκμετάλλευσή της είναι τόσο απλή στη σύλληψη, όσο και κολοσσιαία στην εκτέλεση.
Η Φιλόδοξη Λύση – Ένα Όνειρο 100 Ετών
Η κεντρική ιδέα του Έργου της Κοιλάδας Κατάρα είναι απλή: αν φέρεις νερό στην άκρη της κοιλάδας, αυτό θα πέσει με τεράστια ορμή. Αν βάλεις τουρμπίνες στην πορεία του, έχεις έναν υδροηλεκτρικό σταθμό. Και επειδή η έρημος είναι καυτή, το νερό που θα μαζεύεται στη λίμνη θα εξατμίζεται συνεχώς, επιτρέποντας μια αδιάκοπη ροή νερού από τη θάλασσα για να το αναπληρώνει. Μια αέναη πηγή καθαρής ενέργειας. Η ιδέα δεν είναι καινούργια. Προτάθηκε για πρώτη φορά το 1912 από τον Γερμανό γεωγράφο Albrecht Penck. Ωστόσο, το σχέδιο άρχισε να παίρνει σοβαρές διαστάσεις τις δεκαετίες του ’50 και του ’60. Σε ένα αποχαρακτηρισμένο έγγραφο του 1957, αποκαλύφθηκε ότι η CIA πρότεινε το έργο στον πρόεδρο Αϊζενχάουερ ως έναν τρόπο για να επιτευχθεί ειρήνη στη Μέση Ανατολή, δίνοντας στον τότε ηγέτη της Αιγύπτου, Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ, ένα ειρηνικό μεγα-έργο για να απασχολήσει την προσοχή του.
Το Video “Δείτε το σχέδιο της Αιγύπτου να ενώσει Σαχάρα και Μεσόγειο! // Άκου να δεις!” αναρτήθηκε 25/11/2025 στο Youtube κανάλι Άκου να δεις!