Έχουμε φτάσει σε μια εποχή όπου μπορούμε να διασχίσουμε ολόκληρους ωκεανούς σε λιγότερο από μια μέρα και να ταξιδέψουμε από χώρα σε χώρα μέσα σε λίγες μόνο ώρες. Κι όμως, ενώ η τεχνολογία έχει εξελιχθεί σε απίστευτο βαθμό, η ταχύτητα των αεροπλάνων φαίνεται να έχει σταματήσει να αυξάνεται. Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί εδώ και δεκαετίες τα αεροπλάνα δεν γίνονται ολοένα και πιο γρήγορα, όπως συνέβαινε στις πρώτες δεκαετίες της αεροπορίας; Η απάντηση δεν είναι τόσο απλή όσο ακούγεται. Για να καταλάβουμε το γιατί, πρέπει να δούμε τι έγινε στο παρελθόν με τα υπερηχητικά αεροσκάφη και γιατί, παρόλο που υπήρξαν, δεν μπόρεσαν να καθιερωθούν.
Τα υπερηχητικά αεροσκάφη του παρελθόντος
Ίσως σου φανεί περίεργο, αλλά η υπερηχητική επιβατική πτήση – δηλαδή η πτήση με ταχύτητες μεγαλύτερες από αυτήν του ήχου – δεν είναι κάτι καινούργιο. Ήδη από το 1968, η Σοβιετική Ένωση είχε παρουσιάσει το Tupolev Tu-144, και έναν χρόνο αργότερα, το 1969, εμφανίστηκε στη Δύση το Concorde. Τα αεροσκάφη αυτά ήταν πραγματικά τεχνολογικά θαύματα. Το Tupolev Tu-144 μπορούσε να φτάσει ταχύτητες μέχρι 1.510 μίλια την ώρα, ενώ το Concorde έφτανε περίπου τα 1.354 μίλια την ώρα. Για να το πούμε πιο απλά, ήταν πάνω από δύο φορές πιο γρήγορα από τα αεροπλάνα που χρησιμοποιούμε σήμερα. Κι όμως, όσο εντυπωσιακά κι αν ήταν, αυτά τα σχέδια δεν κράτησαν για πάντα. Τα αεροσκάφη αυτά χαρακτηρίστηκαν αναποτελεσματικά και υπερβολικά ακριβά στη λειτουργία τους.
Τι ταχύτητες έχουμε σήμερα
Σήμερα, τα περισσότερα επιβατικά αεροπλάνα πετούν με ταχύτητες περίπου 85% της ταχύτητας του ήχου, δηλαδή γύρω στα 600 μίλια την ώρα ή περίπου 950 χιλιόμετρα την ώρα. Μπορεί να μας φαίνεται «λίγο» σε σχέση με τα υπερηχητικά, αλλά αν το καλοσκεφτείς είναι απίστευτα γρήγορο. Το να φτάσεις ή να ξεπεράσεις την ταχύτητα του ήχου δεν είναι καθόλου απλό. Σημαίνει ότι το αεροπλάνο πρέπει να μπει σε μια εντελώς διαφορετική κατηγορία πτήσης, που απαιτεί νέες σχεδιάσεις, νέες τεχνολογίες και, φυσικά, πολύ περισσότερα καύσιμα.
Το πρόβλημα της αεροδυναμικής
Ένα από τα βασικά προβλήματα είναι το πώς κινείται ο αέρας γύρω από το αεροπλάνο. Ακόμα κι αν ένα αεροπλάνο πλησιάσει το 95% της ταχύτητας του ήχου, κάποιες επιφάνειές του – όπως τα φτερά ή τα πτερύγια – αρχίζουν να δέχονται ροές αέρα σε ταχύτητες υπερηχητικές. Αυτό προκαλεί έντονους θορύβους, τεράστια αντίσταση και, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να προκαλέσει ζημιές. Γι’ αυτό, για να ξεπεράσει πραγματικά τον ήχο ένα αεροπλάνο, ολόκληρο το σκάφος πρέπει να πετά σε υπερηχητικές ταχύτητες. Και αυτό σημαίνει πολύ υψηλότερο κόστος σε όλα τα επίπεδα: από τη σχεδίαση, μέχρι τη συντήρηση και τη λειτουργία.
Κατανάλωση καυσίμου και κόστος
Ένα άλλο τεράστιο πρόβλημα είναι η κατανάλωση καυσίμου. Όσο πιο γρήγορα πετά ένα αεροπλάνο, τόσο περισσότερη ενέργεια χρειάζεται. Στην πράξη, τα υπερηχητικά αεροπλάνα καίνε πολλαπλάσια καύσιμα σε σχέση με ένα «κανονικό» επιβατικό αεροσκάφος. Αυτό δεν είναι μόνο οικονομικά ασύμφορο, αλλά και περιβαλλοντικά προβληματικό, ειδικά σήμερα που υπάρχει τόσο μεγάλη πίεση για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα. Αν σκεφτείς ότι τα καύσιμα κοστίζουν ήδη πολύ περισσότερο από ό,τι την εποχή του Concorde, τότε μπορείς να φανταστείς πόσο απίστευτα ακριβό θα ήταν ένα εισιτήριο για υπερηχητική πτήση στις μέρες μας. Επιπλέον, οι κινητήρες και το σώμα του αεροπλάνου φθείρονται πολύ πιο γρήγορα σε αυτές τις ταχύτητες, πράγμα που σημαίνει περισσότερη συντήρηση και ακόμα μεγαλύτερο κόστος.
Το πρόβλημα του ηχητικού φράγματος
Και αν όλα αυτά δεν έφταναν, υπάρχει και το ηχητικό φράγμα. Όταν ένα αεροπλάνο ξεπερνά την ταχύτητα του ήχου, δημιουργεί ένα δυνατό ηχητικό κρότο – κάτι σαν έκρηξη. Αυτός ο κρότος ακούγεται σε όλη την πορεία του αεροπλάνου, όσο εκείνο πετά με υπερηχητική ταχύτητα. Για όσους βρίσκονται στο έδαφος, είναι κάτι εξαιρετικά ενοχλητικό και συχνά τρομακτικό. Γι’ αυτό, το Concorde πετούσε σχεδόν αποκλειστικά πάνω από τον Ατλαντικό, ώστε ο θόρυβος να μην ενοχλεί τους κατοίκους.
Η τιμή του εισιτηρίου
Αν όλα αυτά δεν ήταν αρκετά για να εξηγήσουν την αποτυχία των υπερηχητικών αεροσκαφών, υπάρχει και το θέμα της τιμής. Μια πτήση με το Concorde από τη Νέα Υόρκη στο Λονδίνο κόστιζε περίπου 13.000 δολάρια για μετ’ επιστροφής εισιτήριο. Μιλάμε για ποσά που μπορούσαν να πληρώσουν μόνο οι πάρα πολύ πλούσιοι. Έτσι, το κοινό για τέτοιες πτήσεις ήταν πολύ μικρό. Κι αν σκεφτείς ότι τα υπερηχητικά αεροπλάνα δεν μπορούσαν να κάνουν τόσες πολλές πτήσεις όσο ένα «κανονικό» αεροπλάνο, αντιλαμβάνεσαι ότι στην πράξη δεν έβγαζε νόημα ούτε για τις ίδιες τις αεροπορικές εταιρείες.
Το Video “Γιατί τα αεροπλάνα σήμερα δεν πετάνε πιο γρήγορα; // Άκου να δεις!” αναρτήθηκε 17/09/2025 στο Youtube κανάλι Άκου να δεις!